اثر تغییر کاربری زمین بر اندوخته های کربن آلی خاک در زمین های حاشیه دریاچه زریبار مریوان

اندوخته های کربن آلی خاک و ناپایداری کربن مستقیما بر مشخصه های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک ها تاثیر دارند، به علاوه ظرفیت خود بازسازی خاک ها ارتباط مستقیمی با ذخیره های کربن خاک دارد. بررسی تغییرات بخش های کربن آلی می تواند به عنوان شاخصی در تعیین کیفیت خاک استفاده شود. هدف این پژوهش بررسی اثر تغییر کاربری اراضی بر بخش های اندازه ایی کربن آلی و شاخص ذخیره کربن خاک می باشد. نمونه برداری خاک در حاشیه دریاچه زریبار در اواخر تابستان 1389 انجام گردید. نمونه برداری به تفکیک در 3 کاربری باتلاق، زمین های زیر کشت گندم و یونجه، که قبلا به صورت زمین مرطوب و باتلاق بوده اند، در سه عمق صفر تا 30، 60-30 و 90-60 سانتی متر انجام شد. بخش بندی اندازه ای کربن آلی پس از استفاده از التراسونیک انجام شده و خاک ها به دو بخش کربن هم اندازه شن و هم اندازه سیلت + رس تقسیم گردید. مواد آلی هم اندازه شن (بزرگ تر از 50 میکرون) نسبت به بخش هم اندازه رس + سیلت بیش تر ناپایدار بوده و جهت محاسبه شاخص ذخیره کربن استفاده گردید. نتایج به دست آمده از بخش بندی اندازه ایی نشان داد که در عمق صفر تا 30 سانتی متر بیشترین مقدار کربن آلی در ذرات هم اندازه شن در کاربری باتلاق بوده (01/67 گرم کربن بر کیلوگرم خاک) و کمترین مقدار در کاربری گندم (57/24 گرم کربن بر کیلوگرم خاک) به دست آمده است. تبدیل باتلاق به یونجه و گندم به ترتیب باعث کاهش 39/48 و 14/45 تن در هکتار کربن آلی پیوندی با ذرات سیلت+رس در عمق صفر تا 30 سانتی متر شده است.کربن ذخیره شده در ذرات هم اندازه سیلت+رس در عمق 60-30 سانتی متر دو کاربری زراعی بیش تر از کربن بخش هم اندازه شن می باشد. شاخص اندوخته کربن در یونجه و گندم نسبت به باتلاق به ترتیب 50 و 60 درصد کاهش نشان داده است، هم چنین شاخص مدیریت کربن در یونجه 90/44 و در گندم 70/66 درصد کاهش یافته است.