خانواده های ژنی؛ سازمان دهی، تشکیل و تکامل

خانواده های ژنی شامل چندین ژن همولوگ می باشند که از لحاظ توالی و عملکرد بسیار یکسان می باشند. این خانواده ها در ژنوم بصورت پراکنده یا پشت سرهم قرار گرفته اند. اگر اعضای یک خانواده ژنی در طول ژنوم پراکنده شده باشند و در یک ناحیه قرار نداشته باشند معمولا دارای عملکردهای بخصوصی می باشند. تعداد بالای نسخه های ژنی این خانواده ها در اثر فرآیندهایی مانند دوبرابری ژنی و هم چنین رونویسی معکوس در ژنوم ایجاد شده است. یکی از دلایل وجود این نسخه های تکراری در ژنوم نیاز بالای سلول به محصولات این ژن ها می باشد. محصولات این ژن ها در فرآیندهای حیاتی سلول مانند همانند سازی، رونویسی و ترجمه دخیل می باشند. از فواید دیگر آن می توان به افزایش تنوع ژنتیکی یک موجود یا جمعیت در اثر تکرار توالی ها اشاره کرد که در دوره تکاملی جانداران به افزایش بقای آن ها کمک می کند. نیروهای متفاوت تکاملی در ایجاد، حفظ و یا تغییر این خانواده های ژنومی دخیل می باشند. تکامل تجمعی، انتخاب مثبت و رانش ژنتیکی از نمونه های این نیروها هستند که نقش عمده ای را در شکل گیری خانواده های ژنی ایفا می کنند. در این مطالعه به بررسی نحوه تشکیل و سازمان دهی خانواده های ژنی در ژنوم می پردازیم و عوامل موثر در تکامل آن ها و نقش آن ها در ژنوم را بررسی می کنیم.