شناسایی لاین های موتانت متحمل به شوری در برنج و انگشت نگاری آنها با نشانگر ISSR

شناسایی و انتخاب ارقام با خصوصیات کمی و کیفی بهبود یافته، از اهمیت خاصی در اصلاح رقم برخوردار است. موتاژن های شیمیایی با اثرات موتاژنی، خزانه ژنی متنوعی را در منابع گیاهی ایجاد کرده و به عنوان یک ابزار تکمیلی در فرایندهای به نژادی به کار گرفته می-شوند. در این مطالعه به منظور ایجاد تنوع ژنتیکی در برنج (رقم ندا) از موتاژن اتیل متان سولفونات (EMS) استفاده شد و نقش جهش های حاصل از آن در بهبود تحمل به تنش شوری مورد بررسی قرار گرفت. لاین های موتانت نسل M2 در مرحله گیاهچه ای در شرایط شوری (NaCl (-1/2 مگاپاسکال ارزیابی شدند که منجر به شناسایی 9 لاین متحمل به شوری شد. این لاین ها به همراه رقم مادری در مرحله گیاه کامل در شرایط مزرعه با اعمال شوری 7 دسی زیمنس بر متر مربع نیز مورد ارزیابی قرار گرفتند که بر اساس شاخص تحمل به تنش (STI) سه لاین متحمل به شوری به نام های MT41، MT189 و MT196 شناسایی شدند. اما از نظر افت کمتر عملکرد در شرایط شوری، سه لاین موتانت MT184، MT189 و MT196 به عنوان لاین های متحمل تر به شوری شناسایی شدند. برای بررسی سطح تنوع مولکولی حاصل از تیمار جهش در لاین های موتانت، از نشانگرهای ISSR استفاده شد که 50 درصد نشانگرها چندشکلی بین رقم مادری و لاین های موتانت را نشان دادند. تجزیه خوشه ایبا روش UPGMA ژنوتیپ ها را به دو گروه عمده تفکیک کرد که گروه لاین های موتانت نسبت به گروه رقم مادری بیش از دو برابر عملکرد و شاخص تحمل به تنش را نشان داد. بر اساس این تحقیق، می توان دو لاین MT189 و MT196 را به عنوان لاین های متحمل به شوری در هر دو مرحله گیاهچه ای و گیاه بالغ معرفی کرد. همچنین، نتیجه گیری می شود که جهش القایی EMS تاثیر مطلوبی در ایجاد لاین های موتانت متحمل به شوری داشته و از نشانگرهای ISSR می توان برای جداسازی لاین های موتانت متحمل به شوری در جمعیت های موتانت برنج استفاده کرد.