عوامل موثر بر تراکم جمعیت علف‬های‬هرز و کاهش عملکرد ناشی از آنها در گندم: مطالعه موردی استان گلستان- بندرگز

به‬منظور بررسی عوامل موثر بر تراکم علف‬های‬هرز و کاهش عملکرد ناشی از آنها در گندم دیم، آزمایشی به‬صورت پیمایشی با استفاده از 45 مزرعه گندم در شهرستان بندرگز(روستای سرمحله) در سال 1391 انجام گردید. نمونه‬برداری از گندم و علف‬های‬هرز در دو مرحله (سنبله‬دهی و رسیدگی) به‬صورت تصادفی از پنج نقطه از هر مزرعه با استفاده از کوادراتی به ابعاد 1*1 متر انجام شد. در این تحقیق کلیه اطلاعات مربوط به مدیریت زراعی شامل مساحت اراضی، تجربه کشاورزان، عملیات تهیه بستر بذر، تاریخ‬کاشت، روش کاشت، رقم مورد استفاده، محل تهیه بذر، میزان بذر مصرفی، روش مبارزه با علف‬‬هرز، نوع، مقدار و زمان مصرف علف‬کش و قارچ‬کش و زمان برداشت گندم، در قالب پرسش نامه و در طول فصل رشد از طریق پرسش از کشاورزان جمع آوری و تکمیل شد. در پایان فصل رشد میزان عملکرد واقعی برداشت‬شده توسط کشاورزان، ثبت گردید. از میان پارامترهای مختلف مورد بررسی تراکم بوته، تراکم سنبله، سابقه کشاورز، نوع رقم و استفاده از علف‬کش تاپیک+گرانستار تاثیر معنی‬داری بر جمعیت علف‬های‬هرز داشتند. با افزایش تراکم بوته گندم در واحد سطح، تراکم علف‬هرز کاهش یافت. هم‬چنین در مزارع کشاورزان با سابقه بیشتر تراکم علف‬هرز کمتر بود. در مزارع تحت کشت رقم N8118در مقایسه با N8019 تراکم علف‬های‬هرز کمتر بود و عدم استفاده از علفکش تاپیک+گرانستار، منجر به افزایش تراکم علف‬هرز شد. در میان گونه های مختلف علف‬هرز، یولاف‬وحشی، علف‬خونی و خردل‬وحشی، بیشترین تاثیر منفی بر عملکرد گندم را در پی داشتند. بررسی مدل نشان می‬دهد که در شرایطی که تراکم بوته گندم در حد مطلوب باشد و این علف‬های‬هرز نیز وجود داشته باشد عملکرد حاصله برابر 2713 کیلوگرم در هکتار خواهد بود و در صورت حذف آنها عملکرد به 2877 کیلو گرم در هکتار افزایش می یابد (خلا عملکردی معادل 164 کیلوگرم در هکتار). در میان گونه های حاضر، 12 بوته علف‬خونی در مترمربع، 3 بوته خردل‬وحشی در مترمربع و 2 بوته یولاف‬وحشی در مترمربع به ترتیب با 65، 18 و 17 درصد کاهش عملکرد قوی‬ترین رقبا برای گندم بودند.