کیفیت و دامنه صدای همنوع در تعامل پزشک بیمار (یک مطالعه کیفی از مشاوره های درمانگاهی)

تعامل و گفتگوی پزشک بیمار در مشاوره درمانگاهی، در برگیرنده صداهای متفاوتی است که ضرورتا همه آن ها به مسائل تشخیصی و درمانی مربوط نمی شود. صداهای غیرمرتبط با تشخیص و درمان در مشاوره ها، دست کم دو کارکرد مهم دارد که عبارتند از: کمک به تداوم گفتگو و تاثیرگذاری غیرمستقیم در تشخیص و درمان. یکی از صداهای غیرمرتبط که از سوی پزشک مورد استفاده قرار می گیرد، صدای همنوع است که ارجاع دارد به وجه همدلانه تعامل پزشک با بیمار. تحقیق حاضر با رویکرد توصیفی - تحلیلی مبتنی بر تحلیل گفتگو، مفاهیم و گزاره های صدای همنوع مورد استفاده پزشکان را در 33 مشاوره درمانگاهی در بیمارستان شهید فقیهی شیراز استخراج کرده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که دامنه استفاده از لغات و گزاره های مرتبط با صدای همنوع 610 مورد بوده که 30/3% از کل گفتگوها (پزشک و بیمار) و 50/5% از لغات و گزاره های پزشک را تشکیل می دهد. دامنه استفاده از لغات و گزاره های صدای همنوع به ترتیب در استفاده از واژه های تسهیل گر 298 مورد؛ کمک به داستان گویی بیمار 104 مورد؛ استراتژی همدلانه 20 مورد؛ توجه خاص به داستان بیمار 121 مورد؛ و در مورد سوالات نامربوط به سلامت بیمار 6 مورد می باشد. در رابطه با بستر خاص تحقیق (جامعه ایران) نیز استفاده از مفاهیم خاص 40 مورد و استفاده از مفاهیم ارزشی 21 مورد بوده است. به طور کلی می توان گفت که اگر چه پزشکان به طور فعال از مفاهیم و گزاره های صدای همنوع در مشاوره ها استفاده کرده اند، اما شکل کلی گفتگوها مبتنی بر رابطه نابرابر بین پزشک و بیمار است. از آنجایی که رابطه نابرابر مانعی در مقابل تعامل است و ارتباط با بیمار نیازمند دانش و مهارت لازم می باشد، پیشنهاد می شود نظام آموزش پزشکی در ایران روی آموزش مهارت های ارتباطی برنامه ریزی کند.