قاری ننه و چه کسی؟

مناظره و گفتگو، سنتی است که از زمان آفرینش، یکی از راه های کسب معرفت بوده است. اما گفتگو و انسان اهل گفتگو مبانی لازم دارد. یکی از مهمترین مبانی آن این است که فرد، جزم گرا یا دگماتیست نباشد. بطورکلی مناظره در لغت بمعنی با هم نظر کردن، یعنی فکر کردن در حقیقت و ماهیت چیزی است. نوشتار حاضر درصدد است به یکی از منابع در دسترس برای درونی کردن آداب مناظره در کودکان یعنی مناظره های منقول در ادبیات عامه که معمولا بصورت منظوم یا منثور بوده و در عین سادگی و ایجاز، اصول محکمی را آموزش میدهند بپردازد، از اینرو ضمن بحث در ریشه شناسی مناظره به پیشینه این مقوله در ادبیات عامه و کلاسیک به پردازش این فن در سایر علوم باختصار پرداخته و بطور اخص به مناظره های ادبیات عامه کودکان با ذکر دو شاهد موجود یعنی درخت آسوریک بعنوان نمونه باستانی و ننه پیرزن (قاری ننه) و عناصر طبیعت بعنوان نمونه معاصر در ادبیات عامه آذربایجان میپردازیم. در بازخوانی مناظره ننه پیرزن با عناصر طبیعت ابزار مناظره عبارتند از: علم، حلم و مهارت و عمده ترین روش های پسندیده مناظره عبارتند از: 1) شناخت فکر و روحیه، 2) گفتار ناصحانه، 3) حق پذیری، 4) ادب در گفتار، 5) حد سخن و 6) عدم شتاب در گفتار.