گونه شناسی خانه های سنتی شهرستان تالش؛ نمونه موردی: روستای خاله سرا 57

شناخت و دسته بندی صحیح گونه های مختلف معماری می تواند در درک بهتر فضا، حفاظت از آن و نیز در دستیابی به شیوه های جدید طراحی مفید واقع گردد. استان گیلان در شمال کشور و در کنار سواحل جنوبی دریای خزر قرار گرفته و از خصوصیات بارز آن رطوبت و بارندگی زیاد است عامل اصلی شکل گیری معماری و شهرسازی این ناحیه می باشد. مجتمع های زیستی سواحل خزری، معماری ویژه ای برخوردار هستند که شاید بتوان نمونه های با ارزش از آنها را، در شهرستان تالش که در حد فاصل یک صد کیلومتری استان گیلان (رشت) قرار گرفته است و به خصوص در روستای خاله سرا 57 که در حد فاصل پانزده کیلومتر تا مرکز شهرستان (تالش) قرار گرفته است مشاهده نمود. این نوشتار سعی بر آن دارد تا گونه های معماری روستای خاله سرا 57 را مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. اطلاعات مقاله حاضر بر اساس مطالعات کتابخانه ای و مشاهدات میدانی گرد آوری شده است و از جامعه آماری مشتمل بر 495 بنای مسکونی 90 خانه سنتی که دارای معماری ارزشمند بوده است مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. به همین سبب ابتدا به توصیف وضع موجود روستا پرداخته شده است و سپس به عناصر کالبدی روستا و فضاها موجود در بناها و گونه های روستا پرداخته شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان دهنده آن است که روند گسترش بناهای روستا بر اساس الویت های اقلیمی به ترتیب از سمت شرق به غرب و سپس در ارتفاع شکل گرفته است. و بطور کلی سه الگوی معماری در بافت روستای خاله سرا 57 یافت می شود، که این سه الگو عبارتند از: خانه های کرسی بلند، خانه های تلار دار و خانه های غلام گردشی می باشند. که خانه های با الگوی کرسی بلند با اختصاص73% بیشترین میزان در بافت روستای خاله سرا 57 می باشد و خانه های تلار دار نیز با 24% به دلایل هزینه های بالای اجرا، کمتر مورد استقبال روستاییان قرار گرفته است و همچنین آخرین گونه از خانه های روستا که به غلام گردشی معروف می باشد با اختصاص 3% از مجموع آمارهای ارائه شده در گونه شناسی بناهای روستایی خاله سرا 57 مورد استفاده قرار گرفته است.