مستندسازی طراحی شهر زیر زمینی «گوجی» در ویتنام از منظر پدافند غیر عامل

اگرچه مباحث و ابعاد گوناگون پدافند غیر عامل در سال های اخیر گسترش یافته، اما بنظر می رسد تحلیل نمونه های کالبدی موجود به عنوان واسطه هایی در دفاع شهری، توجه اندکی مبذول شده است. شبکه تونل های شهر زیرزمینی گوجی، که هنگام جنگ ویتنام در دهه های 60 و 70 میلادی علیه تهاجم نظامیان فرانسوی و سپس آمریکایی، توسط مردم ویتنام در بازه زمانی 19 ساله احداث شد، یکی از موثرترین نمونه های عصر حاضردر اتخاذ تمهیدات معماری دفاعی و شهرسازی پدافند غیر عامل محسوب می شود. این در حالیست که ابعاد مهندسی و شهرسازی تونل ها همچنان ناشناخته باقی مانده است. مقاله حاضر حاصل مشاهدات میدانی و مصاحبه های نگارنده در مستند سازی شبکه تونل های زیرزمینی گوجی در جنوب شهر هوشی مین (سایگون سابق) در ویتنام است که برای اولین بار و در فروردین ماه 1392 انجام گردید. نکته قابل توجه در این نوشتار، گفتگو با سالمندانی بود که در زمان جنگ درگیر احداث تونل بوده و اطلاعات گرانبهایی را از روند کار و دفاع بیان داشتند. ساختار مقاله شامل: مقولات پدافند غیر عامل در ارتباط با طراحی مقاوم شهری و بررسی نمونه های فضاهای زیرزمینی، پیشینه جنگ ویتنام، روند احداث تونل ها، مهندسی معکوس در ساخت تجهیزات و روش های پدافندی نیروهای مقاومت است. روش تحقیق بکارگرفته شده کیفی و مبتنی بر اطلاعات حاصل از مشاهدات دقیق و گفتگو با اهالی منطقه گوجی ویتنام است. نوشتار نتیجه می گیرد که مقاومت مردم در برابر دشمن متجاوز نه تنها حاصل شهامت، ایمان و شناخت کامل طبیعت سرزمین مادری و محیط زیست مسکونی، بلکه شرایط ویژه آب و هوایی مناطق حاره ای، سنت های زندگی محلی و پیش بینی رفتارهای دشمن بوده است. به بیان دیگر، مقاومت پیروزمندانه ویتنامی ها، به دلیل پدافند هدفمند در راستای تخریب روحی روانی دشمن مسلح از طریق تمهیدات معمارانه و شهرسازی دفاعی در شهر زیرزمینی گوجی ویتنام است. مردم ویتنام علیرغم تلفات بالای انسانی نشان دادند که به واسطه تدابیرهوشمندانه و استقامت و پایداری، در نهایت آنان پیروز جنگ معرفی شدند.