شهرنشینی متغیر: دیدگاه ها، نظرات و تجربیات جهانی

مناطق شهری با مشخصه هایی چون دگرگونی و پویایی مداوم بنا به مقتضیات و شرایط اجتماعی و اقتصادی دچار تحولاتی می گردند. این تحولات و پویایی بنا به مقتضیات مکانی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه متفاوت بوده و تحت فرایندها و سازکارهای خاص شکل و توسعه می یابند. مقاله حاضر از روش اسنادی و با به کارگیری متون مختلف، به بررسی مراحل توسعه مناطق شهری در سطوح ملی و کلانشهری از دیدگاه مدل شهرنشینی متغیر می پردازد. یافته های مطالعه نشان می-دهد مناطق شهری همانند شهرها در طی رشد و توسعه خود مراحلی از رشد و توسعه را طی می-کنند که این مراحل بر اساس مدل شهرنشینی متغیر در سه مرحله شهرنشینی، برگشت تمرکز و شهرگریزی مطرح می گردند. با استناد به بررسی مدل شهرنشینی متغیر در چند کشور با ساختارهای اجتماعی اقتصادی متفاوت این مدل می تواند به عنوان مدلی با توانایی تفسیر مراحل توسعه شهری در سطوح ملی و کلانشهری به کار گرفته شود. همچنین مرحله برگشت تمرکز در این مدل از مهمترین ویژگی های مدل به شمار رفته که تفسیر مناسبی از مراحل توسعه شهری خصوصا در کشورهای در حال توسعه ارائه می دهد.