بررسی سمیت تماسی و دوام اسانس گیاهان دارویی رازیانه، کلپوره و مرزه روی حشرات کامل سوسک چهار نقطه ای حبوبات Callosobruchus maculatus F. (Coleoptera: Bruchidae)

سمیت تماسی و دوام اسانس گیاهان رازیانه (Foeniculum vulgare Miller)، کلپوره (Teucrium polium Boiss.) و مرزه (Satureja hortensis L.) روی سوسک چهار نقطه ای حبوبات، در شرایط دمای °C2 ± 28 و رطوبت نسبی 5 ± 65%، در تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. اسانس ها با استفاده از دستگاه کلونجر به روش تقطیر با آب تهیه گردید. سمیت تماسی روی حشرات کامل یک روزه در 6 غلظت و پس از 24 ساعت ارزیابی شد. میزان دوام اسانس ها، در یک دوره 30 ساعته، در غلظت معادل LC99 تماسی بررسی گردید. نتایج سمیت تماسی اسانس ها نشان داد که مرگ و میر حشرات کامل یک روزه در هر دو جنس نر و ماده با افزایش غلظت اسانس افزایش یافت. حشرات نر در مقایسه با حشرات ماده نسبت به کلیه اسانس ها، حساسیت بیشتری نشان دادند. اسانس رازیانه با LC50 معادل 38/390 و 46/513 میکرولیتر بر مترمربع به ترتیب علیه افراد نر و ماده، موثرتر از سایر اسانس های مورد بررسی بود. مقادیر LC50 برای اسانس مرزه معادل 69/535 و 99/640 میکرولیتر بر مترمربع و برای اسانس کلپوره معادل 09/1263 و 72/1469 میکرولیتر بر مترمربع به ترتیب علیه افراد نر و ماده بدست آمد. نتایج بررسی دوام نشان داد که اسانس مرزه بیشترین ماندگاری و اسانس کلپوره کمترین ماندگاری را داشت. ماندگاری زیاد اسانس مرزه احتمالا به دلیل میزان بیشتر ترکیب های اکسیژنه در ترکیب این اسانس بود. نتایج این بررسی، قابلیت بالای این اسانس ها را در کنترل سوسک چهار نقطه ای حبوبات نشان می دهد.