بررسی تاثیر ارقام مختلف برنج بر فراسنجه های جدول زندگی و رشد جمعیت زنبورTrichogramma brassicae، پارازیتوئید تخم ساقه خوار برنج Chilo suppressalis

در این تحقیق تاثیر ارقام مختلف برنج به عنوان حلقه اول زنجیره غذایی بر فراسنجه های جدول زندگی و رشد جمعیت زنبور پارازیتوئید Trichogramma brassicaeبه عنوان حلقه سوم زنجیره غذایی، بررسی شد. در این راستا، چهار رقم برنج رایج در استان مازندران شامل دو رقم زودرس طارم محلی و طارم هاشمی و دو رقم دیررس فجر و ندا به عنوان میزبان های کرم ساقه خوار برنج انتخاب شدند. ساقه خوار برنج روی هر یک از ارقام ذکرشده دو نسل پرورش داده شد. تخم های نسل دوم آفت داخل لوله های آزمایش برای پارازیتیسم در معرض زنبور قرار داده شدند. براساس اطلاعات ثبت شده، مهم ترین فراسنجه های جدول زندگی زنبور پارازیتوئید مورد بررسی شامل نرخ بقا (lx)، بارآوری ویژه سنی (mx)، احتمال بقا (px)، احتمال مرگ (dx)، اختلاف بین نسبت بقا در دو سن متوالی (dx) و امید به زندگی (ex) و فراسنجه های رشد جمعیت شامل نرخ خالص تولیدمثل (R0)، نرخ ذاتی افزایش جمعیت rm))، نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ)، متوسط مدت زمان یک نسل(T) و مدت زمان لازم برای دو برابر شدن جمعیت (DT) برآورد شد. براساس نتایج به دست آمده مشخص شد، کلیه فراسنجه های جدول زندگی و رشد جمعیت زنبور پارازیتوئید در حلقه سوم غذایی در اثر تغییر رقم برنج در حلقه اول غذایی تغییر کرد و تفاوت معنادار آماری داشت. بررسی برآوردهای انجام گرفته برای مقادیر فراسنجه های یادشده نشان داد فراسنجه های جدول زندگی و رشد جمعیت زنبور T. brassicae روی ساقه خوارانی که از ارقام دیررس تغذیه کرده بودند، نسبت به ارقام زودرس در وضعیت مطلوب تری بودند. بیشترین مقدار امید به زندگی در اولین روز ظهور زنبور بالغ مربوط به رقم دیررس ندا با مقدار عددی 14/3 و کمترین مقدار در همان سن مربوط به رقم زودرس طارم محلی 69/2 بود. به همین ترتیب بیشترین مقدار نرخ ذاتی رشد جمعیت نیز 452/0 عدد نتاج ماده / ماده / روز بود. این مقدار مربوط به زنبورهایی بود که تخم های ساقه خواران مورد استفاده برای پارازیتیسم آنها، دوره رشد و نمو خود را در نسل قبل روی رقم دیررس فجر سپری کرده بودند. کمترین مقدار فراسنجه یادشده در رقم زودرس فجر با مقدار عددی 442/0 عدد نتاج ماده / ماده / روز بود. بر این اساس مشخص شد تغییر ارقام گیاهی در حلقه اول غذایی می تواند فراسنجه های مهم زیستی و جمعیتی موجودات زنده حلقه سوم غذایی را به طور مشخص متاثر سازد.