نسبت سنجی استدلال های فقهی و استدلال های اخلاقی

یکی از مباحث مرتبط با بحث اخلاق و فقه، پرسش از نسبت بین این دو حوزه است. یکی از وجوه مشترک اخلاق و فقه آن است که هر دوی آنها با «احکام» سر و کار دارند و البته این احکام نیز مبتنی بر «استدلال» است. با توجه به شباهت های ظاهری که بین استدلال در این دو حوزه وجود دارد طبیعتا یکی از مهم ترین پرسش هایی که رخ می نماید آن است که تفاوت احکام فقهی و احکام اخلاقی و در واقع استدلال های فقهی با استدلال های اخلاقی در چیست. مقاله حاضر واکاوی این موضوع را وجهه همت خویش ساخته است. پرسش بنیادین این مکتوب آن است که چه نسبتی بین این دو گونه استدلال وجود دارد و در چه مواردی با هم مرزبندی پیدا می کنند. فرضیه این پژوهش آن است که استدلال های فقهی با استدلال های اخلاقی از جهت هایی چون علت صدور، تفاوت از نظر حکم، از نظر توجیه، از نظر شمول، از نظر پیامدهای تخلف از اوامر ناشی از استدلال، و از جهت موضوع و محمول و صغری و کبرای استدلال با یکدیگر تفاوت هایی دارند.