خوانش لاکانی امر سیاسی در رمان همسایه ها

بر طبق نظر ژاک لاکان، ایجاد آرمان شهر بی نقص و مطلق در نظام نسبی جهان نمادین محال است، زیرا چارچوب گستره نمادین تحت سیطره قوانین از پیش تعیین شده (دال ها) است. نظام های سیاسی که درصدد ایجاد آرمان شهراند به دلیل عدم باور به محال بودن امکان برپایی آن در این جهان محدود، تصور می کنند که وجود گروه های مخالف علت اصلی عدم توفیق آن هاست، از این رو، اقدام به حذف مخالفان می کنند. چنین رویه ای در نهایت سبب قدرت یافتن نظام های دیکتاتوری نظیر شوروی گردید. نگارندگان برآنند تا در رمان همسایه ها اثر احمد محمود نشان دهند که چگونه بشر با دست کشیدن از آرمان شهر و پشتوانه کردن فقدان (باور به امکان ناپذیری برپایی آرمان شهر) به عنوان نظام فکری خود می تواند از به وجودآمدن دیکتاتوری توسط چنین شعارهای پوچی جلوگیری کند و به چارچوب نسبی دموکراسی تن دهد. این رمان شرح ناکامی مبارزان سیاسی در ساختن آرمان شهریست که بنای آن شعارهای مارکسیستی شوروی است. لاکان تاکید می کند که بشر برای نزدیک تر شدن به سعادت واقعی باید با واقعیات جامعه مواجه شود و از پروراندن هرگونه خیال دست نیافتنی بپرهیزد. عدم توفیق شخصیت اصلی این رمان در عملی ساختن شعارهای آرمانی در زندان علیه ظلم نظام حاکم، این ایده را تقویت می کند.