مطالعه ی تطبیقی «الگو»های ارتباطی متن و اجرا و تاثیر آن بر چگونگی درک و دریافت تماشاگر

در این مقاله الگوهای ارتباطی میان متن و اجرا بررسی و با هم مقایسه می شوند. پرسش های اصلی این پژوهش این است که «چه اتفاقی می افتد زمانی که اجرایی از یک متن مکتوب استفاده می کند؟» و «چه اتفاقی می افتد زمانی که اجرایی از هیچگونه متنی استفاده نمی کند؟» پاسخ به این پرسش ها را می توان در چهار الگویی گنجاند که هر یک از دست اندرکاران تئاتر بر اساس دیدگاه خود به یکی از آن ها گرایش دارند. این الگوها عبارتند از: الگوی ادبی؛ الگوی دو متنی؛ الگوی انواع و الگوی موزاییکی. نتایج این پژوهش نشان داد که الگوی ادبی بواسطه ی وجود متن مکتوب و چاپ شده که امکان مقایسه را فراهم می کند از اعتبار و ثبات بیشتری برخوردار است. از آنجا که در الگوی دو متنی نوعی اقتباس انجام می گیرد، این الگو چالش برانگیز است و امکان تعبیر و تفسیر بیشتری فراهم می شود. الگوی ادبی بیشتر در نظام های دانشگاهی و نقد کاربرد دارد. شناخت انواع نیز به شناخت اجراها کمک می کند. این سه الگو کم و بیش با متن نمایشنامه ارتباط پیدا می کنند، اما الگوی موزاییکی اعتقاد به استقلال هنر تئاتر دارد و بیش از آن که به زبان متکی باشد به عناصر تئاتری متکی است.