بررسی روند تغییرات نیترات در منابع آب شرب روستاهای استان قم و پهنه بندی آن با استفاده از GIS

هدف از انجام این مطالعه بررسی روند تغییرات غلظت نیترات منابع آب شرب روستاهای استان قم و پهنه بندی آن با استفاده از نرم افزار GIS می باشد.
این مطالعه از نوع توصیفی-مقطعی می باشد. اطلاعات مربوط به مقادیر نیترات در سال های 1385 تا 1390 از شرکت آب و فاضلاب روستایی استان قم اخذ شد. در سال 91، از 73 حلقه چاه در دو دوره ی کم آبی و پرآبی نمونه برداری انجام شد. غلظت نیترات به-روش اسپکتروفتومتری تعیین گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون کای دو و مدل رگرسیون قطعه ای استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها در نرم افزارهای آماری 16 SPSS، 2007 Excel و 4/1 Joinpoint و پهنه بندی داده ها در نرم افزار ARCGIS انجام شد.
میانگین غلظت نیترات در چاه های مورد بررسی در طی سال های 85 تا 91 برابر 23/12 میلی گرم در لیتر با انحراف معیار 18/68 بود. 5/7 % و 9/4 % از آب چاه ها به ترتیب در مرز خطر و آلوده بودند. نتایج رگرسیونی بیانگر عدم وجود شواهد آماری کافی برای پذیرش وجود تغییرات نیترات در طی سال های مورد بررسی بود (0/85=P-value). نسبت آلودگی در دو نیمه ی سال اختلاف معنا داری نداشت (0/3=P-value). طی سال های 85 تا ابتدای سال 92 روند صعودی در نسبت چاه های آلوده به نیترات مشاهده شد.
در اکثر چاه ها غلظت نیترات درحد مطلوب قرار داشت. در برخی چاه ها در مرز خطر و در برخی دیگر فراتر از مقدار استاندارد بود. به منظور کاهش غلظت نیترات و همچنین جلوگیری از افزایش نیترات در آبهای زیرزمینی، بایستی راهکارهای مدیریتی اتخاذ گردد.