تعیین مکان های مناسب کشت زعفران بر اساس پارامترهای آب و خاک با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (مطالعه موردی: شهرستان تربت حیدریه)

زعفران به عنوان گرانبهاترین محصول کشاورزی و دارویی جهان از جمله گیاهانی است که نقش قابل توجهی در وضعیت اقتصادی و اجتماعی مناطق خشک و نیمه خشک خراسان جنوبی و مرکزی پیدا کرده است. آگاهی از چگونگی تناسب و انطباق فعالیت های کشاورزی هر منطقه با شرایط محیطی آن، لازمه هر گونه فعالیت کشاورزی است. بنابراین، آگاهی از ساختار وابستگی مکانی ویژگی های مختلف خاک و آب در مزارع جهت دست یابی به تولید بیشتر و مدیریت بهتر حائز اهمیت می باشد. در این تحقیق نقشه پراکنش متغیرهای کیفیت آب و خاک جهت کشت زعفران در اراضی شهرستان تربت حیدریه واقع در استان خراسان رضوی تهیه گردید. بدین منظور از روش های تصمیم-گیری چند معیاره مبتنی بر روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شد و به کمک محیط نرم افزاری Arc GIS مدل سازی و تحلیل فضایی اطلاعات صورت گرفت. در نهایت مناطق مختلف بر اساس استعدادشان برای کشت زعفران به پنج گروه طبقه بندی شدند. نتایج حاصله نشان داد که از مجموع 9570.2071 کیلومتر مربع مساحت شهرستان تربت حیدریه از نظر پهنه بندی کشت زعفران، 8/5% دارای کیفیت بسیار مناسب، 46/5% دارای کیفیت مناسب، 16/5% دارای شرایط نسبی برای کشت، 17% نامناسب و حدود11/5% از مساحت منطقه را نقاط کاملا نامناسب برای کشت زعفران در بر می گیرد. در نهایت مهمترین عامل محدود کننده تولید زعفران در درجه اول، کیفیت نامطلوب آب آبیاری و سپس خصوصیات خاک تعیین شد.