فرهنگ سیاسی و تاثیرآن در رویکرد ایرانیان به روسیه

به دلیل تجزیه بخشی از خاک ایران توسط روسیه در قرن نوزدهم و اساسا روابط استعماری ایران با قدرت های بزرگ در قرن نوزدهم و اشغال ایران در دو جنگ جهانی اول و دوم، دیدگاه ایرانیان به قدرت های بزرگ، خصوصا نسبت به روسیه منفی است. اما این ذهنیت منفی صرفا ناشی از رویدادهای تاریخی نیست، بلکه یکی از دلایل چنین ایستار ذهنی متاثر از فرهنگ سیاسی و سبک تاریخ نگاری در ایران است که پدیده های سیاسی و تاریخی به صورت تک عاملی و با صبغه فرهنگی ایرانیان مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد و بخش زیادی از قصورات داخلی و کاستی های فرهنگی فرافکنی می گردد. با توجه به روانشناسی انسان ها که همیشه حوادث منفی را برجسته تر از حوادث مثبت ارزیابی می کنند، این قضیه در روابط ایران و روسیه نیز صدق می کند و تاریخ نگاری غالب در ایران سعی در اغماض و در حاشیه قرار دادن حوادث مثبت روابط دو کشور دارد. در شکل گیری ذهنیت یک ملت نسبت به دیگران، فقط رویدادها نقش ندارند، بلکه نوع روایت نیز بسیار حایز اهمیت است. ذهنیت ایرانیان به روسیه هر چه که باشد، این کشور یک واقعیت ژئوپلیتیک برای ایران است و داشتن رابطه اصولی و دراز مدت با این همسایه اجتناب ناپذیر است. برای رسیدن به این هدف، بستر سازی فرهنگی و تجدید نظر در سبک تاریخ نگاری اجتناب ناپذیر است. در این پژوهش از طریق تحلیل محتوای کتاب تاریخ دبیرستان، نقل قول نخبگان و نظرسنجی از دانشجویان، اولا دیدگاه کلی ایرانیان نسبت به روسیه ارزیابی می گردد؛ ثانیا در تبیین چرایی این دیدگاه، یکی از علل آن فرهنگ سیاسی غالب و سبک تاریخ نگاری جستجو می شود.