تغییرات فیزیولوژیکی بیوشیمیایی القا شده تحت تنش سرما در دو ژنوتیپ نخود

در این مطالعه، پاسخ های القا شده تنش سرما (چهار درجه سانتی گراد) در دو ژنوتیپ متحمل (Sel 11439) و حساس (ILC533) نخود زراعی (Cicer arietinum L.) به کمک روش های بیوشیمیایی و مولکولی بررسی شد. نتایج تجزیه آماری نشان داد که اختلاف معنی داری بین ژنوتیپ ها در تحمل به سرما وجود دارد. در روز ششم تنش، میزان MDA در ژنوتیپ حساس به بالاترین سطح خود رسید اما تجمع کمتری از این ترکیب در ژنوتیپ متحمل مشاهده شد. میزان تجمع آلفا توکوفرول و فنل کل تولید شده در گیاهان در روز ششم تنش سرما افزایش یافت طوری که این افزایش در ژنوتیپ متحمل بسیار بیشتر از میزان آن در ژنوتیپ حساس بود. در ژنوتیپ متحمل و حساس با طولانی شدن دوره تنش میزان بیان ژن لیپوکسیژناز (درگیر در مسیر اکسی لیپین) افزایش یافت طوری که در ژنوتیپ حساس این افزایش در روز سوم و ششم تنش به میزان بالاتری نسبت به ژنوتیپ متحمل بود. نتایج نشان داد که افزایش بیش از حد مسیر اکسی لیپینی که به تولید اسید جاسمونیک و القا ژنهای دفاعی می انجامد به نفع سلول نبوده و در مواردی خسارت بیشتر به غشا سلول وارد می کند که افزایش میزان MDA در روز شش تنش سرما در ژنوتیپ حساس تایید کننده آن بود. به نظر می رسد گیاهان متحمل با مکانیسم های ترجیحی، از عوامل دفاعی متعددی در پاسخ به تنش استفاده می کنند. عدم تغییر معنی دار در میزان پراکسیداسیون لیپیدی تحت تنش سرما در ژنوتیپ متحمل به معنای عدم افزایش خسارت تلقی می شود که در اثر فعالیت گروهی مکانیسم های دفاعی مانند آلفاتوکوفرول، فنل و لیپوکسیژناز ایجاد شده است.