بررسی عوامل بوم شناسی موثر بر انتشار گونهFestuca ovina در مراتع جنوب شرقی سبلان

رابطه انتشار گونه Festuca ovina با عوامل بوم شناختی پستی و بلندی، اقلیمی و خاکی در مراتع جنوب شرقی سبلان در استان اردبیل در سطح 45 رویشگاه بررسی شد. در داخل رویشگاه های تعیین شده 3 پلات بزرگ10×10 متری در طول ترانسکت 120 متری از پائین دامنه تا ارتفاعات که فاصله هر پلات از همدیگر 40 متر بوده است، انتخاب شد. اندازه گیری پارامترهای پوشش تاجی در 3 پلات با ابعاد 60 × 25 سانتی متری در داخل پلات وسطی انجام شد و از پلات های پائین و بالا برای کنترل استفاده گردید. پارامترهای ارتفاع، شیب و جهات جغرافیایی برای سه پلات محاسبه و متوسط گیری شد. در سطح پلات وسط یک پروفیل خاک به عمق 30 سانتی متر حفر و از دو عمق 0-15 و 15-30 نمونه برداری انجام و پارامترهای خاک در آزمایشگاه تعیین گردید. از روش تجزیه خوشه ایو تجزیه به مولفه های اصلی (PCA) برای گروه بندی سایت ها و از روش تجزیه و تحلیل متمایز کننده (DA) برای تعیین اهمیت پارامترها استفاده شد. با استفاده از روش های چند متغیره، سایت ها به 4 گروه مختلف تقسیم شدند. سایت های با درصد پوشش بالا از گونه F.ovina در گروه 3 قرار گرفتند که در این گروه ارتفاع، شیب و نزولات جوی بیشتر از گروه های دیگر و دما، شوری و اسیدیته خاک کمتر از گروه های دیگر بود. این نشان می دهد که گونه مورد مطالعه به ارتفاعات بالاتر و به دماهای پایین تر سازگاری بیشتری دارد. شوری خاک را نمی پسندد و با اسیدیته 7/1 تا 7/3 سازگار می باشد. مقدار مواد آلی، فسفر و پتاسیم نیز شرایط بهتری را برای رویش این گونه ایجاد می کند. نتایج تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد که دو مولفه اصلی اول 95 درصد از تغییرات داده ها را توجیه کردند و گروه بندی سایت ها با استفاده از این دو مولفه نتایج تجزیه خوشه ایرا تایید کرد. نتایج تجزیه و تحلیل متمایز کننده (DA) نشان داد که به ترتیب ارتفاع، پارامتر های دمایی و اقلیم، درصد سیلت در عمق سطحی، فسفر، درصد شن خاک سطحی، درصد مواد آلی، درصد شیب، هدایت الکتریکی عمق سطحی خاک، جهات شمالی و غربی، پتاسیم، اسیدیته، درصد رس خاک، جهات شمال غربی و شمالی در گروه بندی سایت ها و گسترش گونه F.ovina موثر هستند.