بیهودگی اقدامات پزشکی از منظر چهار اصل اخلاق زیستی

به طور کلی، منظور از بیهودگی در پزشکی وضعیتی است که برای بیمار اقدامی (تشخیصی، درمانی، بازتوانی) انجام می شود که برای او نتیجه ای در پی ندارد. پزشک با توجه به تعهدات حرفه ای نباید دست به چنین اقدامی بزند، اگرچه در تعریف بیهودگی ابهامات زیادی وجود دارد و در مطالعات بسیاری به آن اشاره شده است. در مقاله ی حاضر، با مرور مقالات و کتب مربوطه، تلاش شده است تا این بار اقدام بیهوده از منظر چهار اصل اخلاق زیستی دیده شود.تصمیم گیری درباره ی بیهوده بودن یک اقدام، صرف نظر از این که خواست بیمار یا خانواده ی او باشد یا از طرف ارائه دهندگان خدمت پیشنهاد شود، از موارد بسیار حساسی است که می تواند منجر به اتخاذ تصمیمات غیراخلاقی وغیر اصولی در حیطه ی طبابت شود.در رابطه با اتونومی، تفاوت دیدگاه ها در باب هدف درمان، اختلاف در ارزش های پزشک و بیمار و اختلاف نظر افراد درگیر بررسی شده است. هم چنین، ضمن تبیین مفهوم مراقبت های تسکینی، به تفاوت آن با اقدامات درمانی بیهوده و تعیین مرز مشخص آن اشاره می شود. هم چنین، به بررسی مواردی پرداخته می شود که اقدام بیهوده با اهداف متفاوتی از سوی پزشک و سایر ارائه دهندگان خدمات سلامت انجام می پذیرد. این موارد به دلیل عواملی که ممکن است قضاوت پزشک را تحت تاثیر قرار دهد و حتی به دلیل انگیزه های غیراخلاقی مانند مسائل مالی رخ می دهد. در نهایت این که تصمیم سازی اخلاقی در این زمینه نیازمند روشن شدن ابعاد موضوع توسط کارشناسان و اولویت بخشی درست و کارشناسانه، با ملاحظه ی تمام شرایط، از جمله مساله ی مهم تخصیص منابع محدود سلامت و عدالت در نظام سلامت و قرار دادن اطلاعات لازم در اختیار کادر درمانی است.