استفاده از برنامه ریزی آرمانی فازی در بودجه ریزی دانشگاهی

اهمیت تخصیص بهینه منابع در دانشگاه ها را می توان از منظر قانون برنامه توسعه بررسی کرد. در این قانون دانشگاه ها در خصوص اجرای سیاستهای دولت وظیفه دارند تا نظام بودجه ریزی خود را از بودجه ریزی برنامه ای به بودجه ریزی بر مبنای عملکرد تغییر دهند. هدف این پژوهش ارائه مدل برنامه ریزی آرمانی به منظور تخصیص بودجه برای دانشگاه بود، به نحوی که از یک سو تخصیص بودجه به برنامه ها بر اساس اهمیت هر برنامه و از سوی دیگر، تخصیص بودجه به دانشکده ها بر اساس سرانه دانشجویی مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مورد توجه قرار گیرد. با در نظرگرفتن معیارهای گوناگون در دانشگاه و با توجه به ابهام موجود در تعیین حدود بالا و پایین بودجه در تمام سطوح دانشگاه، مدل برنامه ریزی آرمانی فازی بودجه ریزی در دانشگاه طراحی شد. نکته مهم در طراحی مدل استفاده از ضریب کارایی- محاسبه شده بر اساس رویکرد تحلیل پوششی داده ها (DEA) با مدل پایه CCR نهاده گرا - برای تعیین ضریب اهمیت هرگروه آموزشی به منظور تخصیص بودجه به آن است. همچنین، وزن آرمانها و میزان اهمیت هر برنامه بر اساس مقایسات زوجی را خبرگان تعیین کردند. این مدل ریاضی فازی دارای 5 آرمان، 899 محدودیت و 508 متغیر تصمیم است. نتایج حل مدل فازی و مقایسه آن با مدل قطعی و داده های واقعی سال 1389 دانشگاه مورد مطالعه بیانگر بهبود کارایی این مدل در تخصیص بودجه است، به نحوی که با صرف بودجه کمتر بهبود چشمگیری در میزان دستیابی به آرمانها و تابع هدف رخ خواهد داد.