درک رفتار ورزشی دختران نوجوان شهر تهران بر اساس الگوی مراحل تغییر در سال 92- 1391

کاهش فعالیت جسمی در دوران نوجوانی به ویژه در دختران نوجوان اثبات شده است. با این وجود درک نسبتا کمی از رفتار ورزشی و مکانیزم های آن در دوران نوجوانی وجود دارد. هدف از این پژوهش درک رفتار ورزشی دختران نوجوان شهر تهران بر اساس الگوی مراحل تغییر می باشد.
این مطالعه توصیفی مقطعی بر روی 430 دختر نوجوان 17-14 ساله که به روش نمونه گیری چند مرحله ای از دبیرستان های دولتی و غیر انتفاعی روزانه شهر تهران انتخاب شدند، صورت گرفت. جهت جمع آوری اطلاعات از دو پرسشنامه (پرسشنامه مشخصات فردی و پرسشنامه مراحل تغییر در فعالیت ورزشی) و سه مقیاس (مقیاس فواید و موانع ورزش، مقیاس خودکارآمدی و مقیاس فرآیندهای تغییر) استفاده گردید. روایی«مقیاس فواید و موانع ورزش»و «مقیاس فرآیندهای تغییر» به روش بر رسی شاخص روایی محتوا، نسبت روایی محتوا و روایی صوری سنجیده شد. پایایی «پرسشنامه مراحل تغییر در فعالیت ورزشی» به روش آزمون مجدد انجام شد که ضریب کاپا آن 0/79 به دست آمد پایایی ا«مقیاس خودکارآمدی»به روش همسانی درونی (ضریب آلفای کرونباخ) 0/76 = α تعیین شد. پایایی «مقیاس فواید و موانع ورزش» با روش همسانی درونی و آزمون مجدد سنجیده شد که به ترتیب 94/ 0 = α و 0/87 = α و ضریب همبستگی پیرسون به ترتیب 0/98= r و 0/78 =r، به دست آمد. برای سنجش پایایی «مقیاس فرآیندهای تغییر» نیز از دو روش همسانی درونی و آزمون مجدد استفاده شد، که ضریب آلفای کرونباخ آن 0/91 = α و ضریب همبستگی پیرسون 0/97= r، به دست آمد. داده ها با استفاده از آزمون آنالیز واریانس به همراه آزمون تعقیبی توکی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
30 درصد دختران نوجوان شهر تهران در مرحله پیش تفکر بودند و به طور کلی 73/8 درصد از نمونه ها در مراحل پیش از عمل (پیش تفکر، تفکر، آمادگی) و کم تحرک بودند. تمام سازه های الگوی مراحل تغییر از مرحله پیش تفکر تا مرحله نگهداری تفاوت معناداری داشتند (0/001>p). دختران نوجوان در مرحله پیش تفکر پایین ترین و در مرحله نگهداری بالاترین امتیاز را در خودکارآمدی، فواید درک شده و فرآیندهای تغییر داشتند و این روند در مورد موانع درک شده معکوس بود.
نتایج پژوهش حاضر نشان داد که الگوی مراحل تغییر می تواند به عنوان چارچوبی مناسب جهت درک رفتار ورزشی دختران نوجوان به کار گرفته شود. بنابر این استفاده از این الگو جهت درک و ارتقا رفتار ورزشی در دختران نوجوان توصیه می شود.