ارزیابی شاخصهای تحمل به خشکی در تشخیص ژنوتیپهای چغندرقند تحت شرایط تنش خشکی اوایل فصل رش

این پژوهش به منظور بررسی برخی از شاخص های تحمل به خشکی و روابط آنها با عملکرد نهایی شکر سفید در شرایط تنش اوایل فصل رشد و شرایط بدون تنش در تعدادی از ژنوتیپ های چغندر قند انجام گردید. برای این منظور آزمایشاتی در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان واقع در شهرستان مشهد طی سال های 1377، 1378و 1379 انجام شد. آزمایشات به صورت اسپلیت پلات و با طرح پایه بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا گردید. در کرت های فرعی نه ژنوتیپ به صورت تصادفی قرار گرفتند. در هر سه سال آزمایش شش ژنوتیپ به صورت مشترک بودند. در کرت های اصلی سطوح تنش آبی با دو سطح یعنی اعمال تنش آبی در مراحل اولیه رشد، بعد از مرحله استقرار بوته ها (چهار تا هشت برگی) و عدم اعمال تنش آبی در طی دوره رشد به صورت تصادفی قرار گرفتند. شاخص های مورد بررسی در این تحقیق عبارت بودند از اختلاف عملکرد در شرایط تنش و بدون تنش و نسبت آنها، شاخص حساسیت به تنش، در بین این شاخص ها میانگین حسابی و میانگین هندسی عملکرد در شرایط تنش و بدون تنش و شاخص تحمل به تنش بهتر توانستند عملکرد نهایی شکر سفید در شرایط تنش و بدون تنش را پیش بینی نمایند. با توجه به برنامه اصلاحی ممکن است شاخص و یا شاخص های متفاوت برای گزینش ژنوتیپ ها مورد استفاده قرار گیرد. در این پژوهش، شاخص های نسبت عملکرد در شرایط تنش عدم تنش و همچنین میانگین حسابی عملکرد در شرایط تنش و بدون تنش به طور توام برای شناسایی ژنوتیپ های مناسب برای هر شرایط (تنش و بدون تنش) توصیه شد. اگر در برنامه اصلاحی هدف غربال ژنوتیپ های با عملکرد بالا در شرایط تنش باشد، علاوه بر نسبت عملکرد در شرایط تنش و عدم تنش بهتر است عملکرد نهایی ژنوتیپ ها در شرایط تنش نیز در نظر گرفته شود در بین شش ژنوتیپ مشترک در سه سال آزمایش، ژنوتیپ های 7233.P3و MSTC2 به عنوان ژنوتیپ های متحمل به تنش آبی جهت استفاده در برنامه های اصلاحی شناسایی شدند.