بررسی تنوع ژنتیکی مورفوتیپ های کینوا با استفاده از نشانگر مولکولی ریزماهواره

کینوا (دانه مادر) با ارزش غذایی و دارویی بالا گیاهی است بومی کوه پایه های آند در آمریکای جنوبی، که در سال-های اخیر تحقیقات آن در ایران شروع شده و سازگاری مناسبی برای تولید نشان داده است. تنوع ژنتیکی گیاهان زراعی برای اصلاح و معرفی رقم متناسب با شرایط تولید ضروری است. در تحقیق حاضر تنوع ژنتیکی 45 مورفوتیپ کینوا موجود در ایران توسط 11 نشانگر ریزماهواره بررسی شد. بیشترین تعداد آلل مربوط به نشانگرهای QAAT022، QGAA001، QAAT074، QAAT084 و QAAT097 هر کدام با سه آلل بود. میانگین PIC برابر 0/62 و نشانگر ریزماهواره QAAT074 با 0/88 و نشانگر QCA26 با 0/18 به ترتیب بیشترین و کمترین میزان PIC را دارا بودند. تجزیه خوشه ایمورفوتیپ ها را براساس نتایج نشانگرهای فوق به 3 گروه تقسیم کرد. گروه A مخلوطی از مورفوتیپ-های دو توده Sajama و Santamaria را در بر داشت در حالی که در گروه C فقط یک نمونه از مورفوتیپ های توده Santamaria دیده شد و مابقی نمونه های قرار گرفته در این گروه مشتق شده از توده Sajama بودند. نتایج حاصل از تجزیه به مختصات اصلی با نتایج حاصل از تجزیه خوشه ایهمخوانی داشت و تا حد زیادی توانست مورفوتیپ های مختلف کینوا را از هم تفکیک کند. نتایج این تحقیق تنوع زیادی را در بین این مورفوتیپ ها نشان داد و با توجه به اینکه این مورفوتیپ ها دارای خاستگاهی خارج از ایران هستند، می توان نتیجه گرفت که مورفوتیپ-های قرار گرفته در هرگروه دارای منشاء ژنتیکی مشابه بوده و تنوع موجود ممکن است به دلیل عواملی مانند درصد دگرگشنی موجود و یا اختلاط فیزیکی بذور در منشاء در طی سالیان به وجود آمده باشد که با توجه به جدید بودن این گیاه و محدود بودن ژرم پلاسم در ایران می تواند در برنامه اصلاح کینوا مورد استفاده قرار گیرد.