کاربرد بیناب نمایی فروشکست القایی لیزری در شناسایی و تعیین غلظت عناصر موجود در شیر

شیر و فراورده های آن در بسیاری از نقاط جهان بخش مهمی از رژیم غذایی انسان را تشکیل می دهند. این ماده غذایی از عناصر مفید گوناگونی مانند کلسیم، پتاسیم، کلر، فسفر، منیزیم، روی و... تشکیل شده است. در هنگام تغذیه دام، برخی عناصر سنگین و خطرناک مانند سرب، آرسنیک و کادمیوم از طریق خوراک دام به شیر منتقل می شوند. هدف از این تحقیق معرفی روش بیناب نمایی فروشکست القایی لیزری (LIBS (Laser Induced Breakdown Spectroscopy جهت شناسایی و تعیین غلظت عناصر موجود در نمونه های مختلف شیر پاستوریزه و تازه گاو می باشد.
این پژوهش در سال 1392 برروی 6 نوع شیر تولیدی از کارخانجات مختلف و یک نمونه شیر خام تهیه شده از گاوداری صنعتی انجام شد. هرکدام از انواع شیرها 7 مرتبه با استفاده از سیستم LIBSCAN100 تحت آنالیز قرار گرفت. سپس طیف های ثبت شده توسط نرم افزار Plasus Specline مورد تجزیه و تحلیل واقع شدند.
در این تحقیق پنج عنصر اصلی موجود در شیر شامل کلسیم، فسفر، پتاسیم، منیزیم، سدیم، چهار عنصر جزئی شامل روی، مس، سلنیوم و آهن و همچنین سه فلز سنگین شامل سرب، کادمیوم و آرسنیک مورد آنالیز قرار گرفتند. تغییرات میانگین غلظت عناصر مختلف در نمونه های پاستوریزه به صورت زیر است:Ca: [1000-11000μg/g]، K: [0-13000 μg/g]، Mg: [100-3000 μg/g]، P: [0-1800 μg/g]، Na: [200-3000 μg/g]، Zn: [300-28100 μg/g]، Cu: [100-10600 μg/g]، Se: [1-113 μg/g]، Fe: [100-8900 μg/g]، Cd: [0.110-0.690 μg/g]، Pb: [0.1-0.84 μg/g]، As: [0-0.860 μg/g].
در این تحقیق روش آنالیزی جدیدی که دارای سرعت زیادی بوده و به آماده سازی نمونه نیازی نداشته و اثرات غیر مخرب بر روی ماده ایجاد نمی کند، معرفی گردید. نتایج آنالیز نشان داد که غلظت عناصر مفید به شاخص RDI (Recommended Daily Intake) نزدیک و همچنین در مورد عناصر سنگین، غلظت آن ها کمتر از آستانه PTWI (Provisional Tolerable Weekly Intake) می باشد.