بررسی نقش الگوهای هویت پرداز در هویت معماری معاصر ایران

با نگاهی اجمالی به ادبیات معماری معاصر ایران بیشتر مواقع، نشانه هایی از نارضایتی منتقدین از وضع موجود همراه با اذعان به «بی هویتی» آن دیده میشود. برخی از منتقدین مسئله بیگانگی مردم و معماری را با یکدیگر بررسی کرده و از اینکه هیچ یک دارای اعتبار و احترام نبوده، ابراز نگرانی می کنند. برخی نیز شباهت بین شهرهای گوناگون کشور را از علایم یک بیماری واحد می بینند که بدان مبتلا شده اند. ازاین رو، در حال حاضر در بخش وسیعی از جامعه معماری ایران «دستیابی به یک معماری با هویت به عنوان آرزویی مشترک» مطرح است. با این همه، کمتر نظریه یا نظریاتی یافت می شود که به این پرسش ها پاسخ گویند: هویت چیست، مولفه ها و بسترهای دخیل در شکل گیری آن و رابطه میان هویت و معماری چیست.
در این راستا، نوشتار حاضر با مرور ادبیات موضوعی که درباره نظرات اندیشمندان حوزه فرهنگ و معماری است، درباره هویت و فرایند شکل گیری آن در بستر جامعه جستجو می کند. همچنین با تکیه بر نقش بیبدیل فرهنگ، به عنوان روح حاکم بر جامعه، در این فرایند ساختار هویت را شناسایی کرده و آن را در چهار سطح بررسی و بازشناسی می نماید. این سطوح در این پژوهش با عناوین «پارادایم»، «سنت»، «الگو» و «دستاوردهای فرهنگی» معرفی گردیدهاند و به نقش آنها در فرایند شکل گیری هویت و برعکس آن، بروز بحران هویت اشاره شده است. نهایت در بخش نتیجه گیری، با بهره گیری از شیوه تحلیلی نسبت میان معماری و سطوح چهارگانه بالا و نقشی که معماری در این فرایند میتواند برعهده گیرید یا باید از آن انتظار داشت، بررسی شده است.