تعیین منشا وآلودگی عناصر بالقوه سمناک در خاک های آلوده مناطق نفتی، استان بوشهر، ایران

غلظت عناصر بالقوه سمناک آرسنیک، کبالت، کروم، مس، مولیبدن، نیکل، وانادیم، کادمیم، سلنیم، سرب و روی همراه با هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای کل (PAHs) برای 126 نمونه خاک آلوده مناطق نفتی استان بوشهر بررسی شد. مقایسه غلظت کل PAHs با بیشینه مجاز آلودگی آن ها نشان داد که حدود 18درصد نمونه های خاک غلظت بیش تر از بیشینه مجاز آلودگی دارند. نتایج عامل آلودگی(CF) نشان داد که عناصر مس، مولیبدن و سرب آلودگی بسیار زیاد دارند. محاسبه عامل غنی شدگی(EF) نشان داد که عناصر آرسنیک، کادمیم، مولیبدن، سرب، مس و روی بر اساس مقدار زمینه و شیل میانگین ضریب غنی شدگی بیش تر از 2 دارند که نشان دهنده نقش فعالیت های انسان زاد در غنی شدگی این عناصر است. بررسی تحلیل مولفه اصلی (PCA) برای عناصر آلومینیم، کروم، نیکل، اسکاندیم و وانادیم نشان می دهد که این عناصر منشا مشترک و زمین زاد دارند. عامل وزنی زیاد عناصر سلنیم، آرسنیک، مس، روی و مولیبدن در مولفه دوم و ارتباط خوب و معنی دار این عناصر با PAHs همراه با عامل وزنی مثبت زیاد کادمیم و سرب در مولفه سوم نشا ن دهنده نقش بیش تر آلاینده های نفتی و فعالیت های انسان زاد در رهاسازی عناصر نام برده و آلودگی خاک در برخی قسمت های صنعتی استان است. عامل وزنی مثبت زیاد ظرفیت تبادل کاتیونی (CEC) با عناصر سرب و کادمیم و متوسط آن با عناصر آلومینیم، نیکل، کروم، اسکاندیم و وانادیم نشان دهنده نقش مهم CEC در کنترل جذب و توزیع این عناصر در خاک است.