مطالعه سنگ چینه نگاری و زیست چینه نگاری زیای آمونیتی سازند دلیچای در برش مهدی شهر (شمال سمنان)

در محدوده البرز (واقع در نواحی شمالی ایران)، ردیف های رسوبی ژوراسیک میانی- بالایی، رخنمون و گستردگی قابل توجهی دارند. در بخش میانی این سلسله جبال، در نزدیکی مهدیشهر (شمال سمنان)، سازند دلیچای معرف این توالی بوده و در حدفاصل ماسه سنگ و کنگلومرای سازند شمشک در زیر، و سنگ آهک های سازند لار در بالا قرار گرفته است. در این برش، سازند دلیچای 122 متر ستبرا داشته و از نظر سنگ شناسی به 4 واحد سنگی تقسیم می شود که بیشتر از مارن و سنگ آهک مارنی خاکستری متوسط تا ستبر لایه تشکیل شده است. مرز زیرین آن با ردیف های سیلیسی- آواری سازند شمشک از نوع ناپیوسته و فرسایشی بوده در حالی که مرز بالایی آن با کربنات های صخره ساز سازند لار تدریجی است. سازند دلیچای در برش خاور مهدیشهر فسیل دار است. زیای آمونیتی شامل 5 خانواده، 22 جنس و زیر جنس، و 40 گونه است که از این میان 8 گونه برای اولین بار از ایران گزارش شده است. بر مبنای آمونیت ها، 9 زون زیستی آمونیتی تشخیص داده شده که محدوده زمانی سازند دلیچای در این برش را به سن باژوسین پسین؟ تا اکسفوردین پسین تعیین می کنند. از نقطه نظر پالئوژئوگرافی، آمونیت های شناسایی شده ارتباط نزدیکی با زیای آمونیتی شمال باختر اروپا و ایالت ساب مدیترانه را نشان می دهند و بر این اساس می توان به این نتیجه دست یافت که برش مورد مطالعه در زمان ژوراسیک میانی در نواحی شمالی تتیس قرار داشته است.