روند تغییرات صفات مورفوفیزیولوژیک ژنوتیپ های نخود (Cicer arietinum L.) در پاسخ به تنش شوری ناشی از کلریدسدیم

شوری یکی از مهم ترین تنش های غیرزیستی درحال گسترش بوده که علاوه بر اثرات سمی و تغذیه ای، توانایی گیاه برای جذب آب را کاهش می دهد. در مواجهه با تنش شوری، مجموعه ای از واکنش های مورفوفیزیولوژیک در گیاهان ایجاد می شود. عملکرد نخود به دلیل حساسیت بالا به این تنش و به دنبال برخی پاسخ های قابل توجه در خصوصیات فیزیولوژیک و مورفولوژیک، به شدت کاهش می یابد. در این تحقیق، پیامدهای غلظت های مختلف تنش شوری شامل صفر، 8 و dS.m-1 12 بر ویژگی های مورفوفیزیولوژیک ژنوتیپ های حساس و متحمل نخود در مراحل اولیه رشدونمو گیاه به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار و چهار نمونه برداری با فاصله زمانی یک هفته مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس داده های حاصل، با افزایش غلظت کلریدسدیم و گذشت زمان (هفته چهارم)، ژنوتیپ های MCC760 و MCC806 به ترتیب از کمترین و بیشترین آسیب بر اساس شاخص های وزن خشک ریشه به وزن خشک اندام هوایی (8/0 و 2برابر کاهش) و وزن خشک ریشه (7/1 و 4برابر کاهش) برخوردار بودند. در شدت بالای تنش (dS.m-1 12)، ژنوتیپ MCC760 نه تنها مقدار رنگدانه های فتوسنتزی (شامل کلروفیل های a، b و کارتنوئید ها) بیشتری داشت، بلکه شدت کاهش رنگدانه های این ژنوتیپ، کمتر و در مقابل، ضریب پایداری کلروفیل آن (75درصد) به صورت معنی داری بیشتر از سایر ژنوتیپ ها بود، به طوری که تفاوت آن با ژنوتیپ MCC806 بیش از 30درصد بود. درصد رطوبت نسبی در همه ژنوتیپ ها کاهش یافت و در هفته سوم، این دو ژنوتیپ به ترتیب با کاهش 8/1 و 4/3 برابر نسبت به شاهد، کمترین و بیشترین تغییرات را نشان دادند. بنابراین در بین ژنوتیپ های مورد مطالعه ژنوتیپ MCC760 به عنوان متحمل ترین ژنوتیپ به تنش شوری معرفی شد و زمان مناسب جهت ارزیابی تحمل به این صفت بر مبنای خصوصیات مورفولوژیک، هفته چهارم و بر مبنای صفات فیزیولوژیک، هفته سوم تعیین شد.