بازنمایی منظر و سیمای کالبدی شهر تهران در سینمای معاصر ایران

آثار سینمایی در زمره ی تولیدات اجتماعی اند و با مطالعه ی آن ها می توان به عناصر جدیدی از حیات فرهنگی و اجتماعی در هر جامعه دست یافت. در این مقاله هدف اصلی- با توجه به آنکه شهر بستر اصلی تجلی حیات فرهنگی و اجتماعی در عصر مدرن است- چگونگی بازنمایی عناصر شهری در آثار سینمایی معاصر چهار کارگردان مولف ایرانی است. (با تمرکز بر سیما و منظر کلان شهر تهران به عنوان شهری که در حال تجربه ی گونه ای از حیات مدنی در دل خود است). بدین منظور، به نشانه شناسی سکانس های شهری در چهار فیلم «سنتوری» اثر داریوش مهرجویی، «زیر پوست شهر» اثر رخشان بنی اعتماد، «شهر زیبا» اثر اصغر فرهادی و «خانه ای روی آب» اثر بهمن فرمان آرا، متاثر از جان فیسک؛ پرداخته و با استفاده از مفاهیم بازنمایی میشل فوکو و استوارت هال و سیمای شهری کوین لینچ، به این نتیجه دست یافتیم که کارگردانان در بازنمایی عناصر شهری به نمایش همان عناصر پنج گانه ی سیمای شهر از دیدگاه لینچ که همانا راه، لبه، نشانه، گره و محله هستند، می پردازند. این امر از آنجایی که سیمای شهر تصویری حک شده در ذهن کاربران فضای شهری است که خاطره ی جمعی می آفریند؛ قابل توجیه است.