بررسی تطبیقی عنصر حادثه در رمان «بین القصرین» نجیب محفوظ و «سووشون» سیمین دانشور

عنصر حادثه، یکی از عناصر ساختاری قصه، داستان و رمان است که در پیشبرد سیر داستان و شکل دهی پیرنگ آن از اهمیت بسزایی برخوردار است، به طوری که استفاده صحیح و به هنگام از آن، سبب می شود تا مخاطب با اشتیاق فراوان داستان را پیگیری کند. از این میان، رمان بین القصرین به عنوان یک داستان اجتماعی و سرشار از حوادث گوناگون از جمله مهم ترین رمان های نجیب محفوظ - برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1998 م. محسوب می شود. در مقابل، در رمان سووشون اثر سیمین دانشور، نیز با تکیه بر ابعاد تاریخی - اجتماعی، حوادث از نقشی تاثیر گذار در روند سیر داستان برخوردارند. در این پژوهش با تکیه بر روش توصیفی - تطبیقی، سعی بر آن است تا عنصر حادثه در دو رمان مذکور مورد بررسی قرار گیرد و جایگاه آن در شهرت و ماندگاری این دو اثر نشان داده شود. نتیجه جستار حاضر، حاکی از آن است که در رمان بین القصرین، دو کنش اصلی استعمار انگلیس در کنار دیدگاه های سنتی پدر خانواده، عامل پیش برنده حوادث داستان است، اما در رمان سووشون، حضور نیروهای اشغالگر انگلیس، مهم ترین عامل و کنش پیش برنده حوادث داستان محسوب می شود. به طور کلی، در هر دو رمان، باوجود حجم بالای حوادث، به واسطه پردازش مناسب روابط علی - معلولی میان رویداد ها و باورپذیر بودن آن ها، خواننده تا پایان داستان آن را همراهی می کند.