تاثیر ماساژ بر پاسخ های فیزیولوژیک درد ناشی از خونگیری در نوزادان

نوزادان در حین مراقبت و درمان تحت پروسیجرهای دردناک قرار می گیرند. به علت اثرات زیان آور درد در نوزادان؛ تسکین آن از طریق روش های غیر دارویی؛ ساده و قابل اجرا مهم است. لذا پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر ماساژ بر پاسخ های فیزیولوژیک درد ناشی از خونگیری در نوزادان انجام گرفته است.
این مطالعه کارآزمایی بالینی است که بر روی 136 نوزاد بستری در بخش مراقبت ویژه نوزادان مرکز آموزشی درمانی مصطفی خمینی دانشگاه شاهد در سال 1393 انجام یافته است. نوزادان به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و بطور تصادفی در یکی از دو گروه آزمون (68 نفر) و کنترل (68 نفر) قرار گرفتند. در گروه آزمون قبل از خونگیری جهت اندازه گیری روزانه بیلی روبین در محل آنته کوبیتال ماساژ با تکنیک افلوراژ به مدت یک دقیقه صورت گرفت. گروه کنترل فقط مراقبت معمول را دریافت می کردند. در هر دو گروه قبل از خونگیری؛ بلافاصله بعد از خونگیری و 5 دقیقه بعد از خونگیری پاسخ های رفتاری نوزاد به درد بر اساس مقیاس سنجش رفتاری درد نوزادان (Neonatal Infant Pain Scale (NIPS توسط مشاهده گر که نسبت به تخصیص نمونه های گروه های مورد مطالعه بی اطلاع بود؛ اندازه گیری و ثبت گردید. علائم فیزیولوژیک درد (تعداد ضربان قلب؛ تنفس و درصد اشباع اکسیژن خون) بررسی گردید. همچنین طول مدت زمان گریه نوزادان از شروع تا سکوتی با فاصله زمانی حداقل پنج ثانیه اندازه گیری شد. تجزیه و تحلیل داده ها به وسیله نرم افزار SPSS و آزمون های تست دقیق فیشر؛ یومن ویتنی؛ آنالیز واریانس تکراری؛ تی تست مستقل و مجذورکای و معادله برآورد تعمیم یافته استفاده گردید.
شدت درد ناشی از خونگیری؛ بلافاصله بعد و 5 دقیقه بعد از خونگیری در گروه آزمون کمتر از گروه کنترل بود (p<0/001). در مقایسه دو گروه بین تعداد ضربان قلب و تعداد تنفس بعد از خارج کردن سوزن و 5 دقیقه بعد از خارج کردن آن اختلاف آماری معناداری مشاهده شد. (p<0/05)؛ طول مدت زمان گریه نوزادانی در گروه ماساژ، با اختلاف معناداری از گروه کنترل کمتر بود (p<0/001).
با توجه به آن که یافته های این مطالعه نشان داد ماساژ بر کاهش بعضی از پاسخ های فیزیولوژیک درد ناشی از خونگیری در نوزادان اثرات مثبت داشت و احتمالا بر کاهش درد تاثیرگذار است. بنابراین، به عنوان یک مداخله غیردارویی توصیه می شود در هنگام انجام اجرای رویه های دردناک مثل خونگیری در بخش مراقبت ویژه نوزادان بکار گرفته شود.