بررسی غلظت فلزات سنگین (آهن، روی، مس و کادمیم) در بافت های مختلف ماهی کلمه (Rutilus rutilus caspicus) در نواحی جنوبی دریای خزر

این تحقیق به منظور بررسی غلظت فلزات سنگین آهن، روی، مس و کادمیم در بافت های عضله، پوست، گناد و آبشش ماهی کلمه در نواحی جنوبی دریای خزر و در دو ایستگاه ساری و بندرترکمن انجام شد. بدین منظور نمونه برداری به صورت فصلی (پاییز و زمستان 1392) صورت گرفت. پس از آماده سازی و جداسازی بافت ها، غلظت عناصر، در بافت های جدا شده از 37 نمونه ماهی کلمه (20 نمونه در فصل پاییز و 17 نمونه در فصل زمستان) پس از هضم تر، با استفاده از دستگاه جذب اتمی شعله ای مورد اندازه گیری قرار گرفت. نتایج نشان داد در بین بافت های مورد مطالعه، میانگین غلظت عناصر آهن و روی در آبشش حداکثر و در عضله حداقل است اما میانگین غلظت مس در گناد حداکثر و در عضله حداقل و کادمیم هم در عضله حداکثر و در گناد حداقل است. در کل بالاترین میانگین غلظت در بین تمامی بافت ها در مورد عنصر آهن (93/319 میکروگرم بر گرم وزن خشک) مشاهده شد و غلظت آهن به ترتیب بیش تر از روی، مس و کادمیم بود. بین میزان تجمع فلزات آهن، روی، مس و کادمیم در بافت های عضله، پوست، گناد و آبشش اختلاف معنی داری وجود داشت (05/0 > p). آهن در عضله و پوست اختلاف معنی داری داشت (05/0 > p)، اما اختلاف آن در پوست و گناد معنی دار نبود (05/0 < p). کادمیم نیز در عضله و پوست اختلاف معنی داری نداشت، اما اختلافش در عضله و گناد معنی دار بود. مقادیر به دست آمده با مقادیر استاندارد این عناصر، ارائه شده از سوی سازمان های بهداشت جهانی، خواربار و کشاورزی ملل متحد و وزارت کشاورزی، ماهیگیری و غذای انگلستان مقایسه شد که در مورد عنصر روی، میانگین غلظت آن در بافت آبشش از استانداردها بالاتر بود. در مورد کادمیم نیز میانگین غلظت آن در بافت های عضله، پوست و آبشش از استانداردها بالاتر به دست آمد. با توجه به سمی بودن کادمیم و بالا بودن میزان آن در بافت عضله ماهیان، توصیه می شود از آن ها استفاده نگردد.