تحول رژیم حقوقی بین المللی حفاظت از محیط زیست دریایی در مقابل آلاینده های مستقر در خشکی؛ از مونتگوبی تا کارتاگنا

منابع آلودگی دریاها گسترده و متنوع است، تا بدانجا که علاوه بر آلودگی های نفتی، آلودگی های جوی، تردد کشتی ها و فعالیت های اکتشافی در بستر دریاها، منابع آلاینده ی دیگری وجود دارند که گرچه منشا آنها در خشکی است، لیکن از مهم ترین منابع آلاینده ی دریاها محسوب می شوند؛ که از جمله می توان به مواردی همچون تخلیه ی پسماندها و دفع زباله های شهری در دریا، ایجاد جزایر مصنوعی، ورود پساب شور دستگاه های آب شیرین کن و غیره اشاره کرد. به رغم توجه ماده ی 207 کنوانسیون 1982 حقوق دریاها به آلاینده های مستقر در خشکی، و نظر به گستردگی و شدت فزاینده ی این آلاینده ها، مقابله با این معضل به دغدغه ای برای جامعه ی بین المللی بدل گشته است. در حقیقت، پیش بینی های کلی و عام کنوانسیون حقوق دریاها توان مقابله با تنوع و گستردگی پدید آمده را نداشت و مقررات حقوق بین الملل عام نیز به نظر نمی توانست به حد کافی کارایی داشته باشد. نظر به نقصان مطروحه، و با عنایت به اصرار اسناد جهانی و از جمله کنوانسیون فوق الذکر به گسترش همکاری-های منطقه ای، پس از تصویب کنوانسیون حقوق دریاها، در سطح منطقه ای با گسترش کنوانسیون های بسیاری روبرو بوده ایم که عموم آنها به مقابله با آلودگی های ناشی از منابع مستقر در خشکی نظری ویژه داشته اند و تحولی عمده را پیش روی حقوق بین الملل محیط زیست رقم زده اند. لذا، این مقاله در صدد بررسی سازوکارهای موجود در این زمینه، سنجش کارایی اسناد پدیدار گشته و شناسایی خلاء های احتمالی و جمع بندی و ارائه ی پیشنهاداتی حقوقی جهت صیانت هر چه بهتر از محیط زیست دریایی است.