دیاپیر نمکی دادنجان: شواهد فعالیت پیش از کوهزایی، سازوکار خیزش و اثرات بعدی بر تغییرات هندسی ساختارهای همسایه (جنوب باختر شیراز، ایران)

دیاپیر نمکی دادنجان، در هسته تاقدیس دادنجان، متمایل به یال جنوب باختری آن و در ناحیه فارس کمربند ساده چین خورده کوهزاد زاگرس رخنمون یافته است. این دیاپیر در حال حاضر در یک پهنه تراکششی واقع در میان قطعات همپوشان پهنه گسل راست بر کره بس قرار گرفته است. منشا این دیاپیر، سری تبخیری هرمز به سن پرکامبرین پایانی-کامبرین آغازی است. هندسه چینه های پیرامون دیاپیر، فعالیت دراز مدت نمک را پیش از کوهزایی زاگرس به واسطه پدیده فروسازش (downbuilding) پیشنهاد می کند، که در آن چین خوردگی برآویخته (drape folding) کم ژرفا و هم زمان با رسوب گذاری منجر به تشکیل چینه های نازک شده و چرخیده در نزدیکی دیاپیر در حال خیزش شده است. توالی های نمک جنبش (halokinetic sequences) در نزدیکی این دیاپیر، در دو سوی آن از لحاظ هندسی به طور کامل متفاوت هستند. این تفاوت نشان دهنده برهم کنش های متفاوت خیزش نمک-انباشتگی رسوب در دو سوی دیاپیر است. دیاپیر نمکی دادنجان و تاقدیس مرتبط با آن، از دو سو با ناودیس های گسترده با پوشش رسوبی ستبر تر نسبت به تاقدیس های همسایه محدود می شوند. این ناودیس ها به عنوان مراکز رسوب گذاری برای دیاپیر در حال خیزش دادنجان در زمان های پیش از کوهزایی عمل کرده اند، به گونه ای که با انباشت حجم قابل توجهی از رسوبات وارده، خیزش نمک به وسیله سازوکار فروسازش را آسان کرده اند. در طول چین خوردگی نئوژن زاگرس، پوشش رسوبی ستبر در درون این ناودیس ها در برابر چین خوردگی مقاومت کرده و تا حدی انتقال عادی تنش را به طور محلی آشفته کرده است. بنابراین این ناودیس ها از پیشروی عادی و گسترش شکل منظم تاقدیس ها، چه به صورت طولی و چه به صورت عرضی جلوگیری کرده اند. چین خوردگی زاگرس در زمان نئوژن، دیاپیر نمکی را چلانده (squeezing) و سبب تشدید فعالیت و خروج بخشی از نمک موجود در ستون ساختار نمکی شده است.