نشانه های زمین ریختی زمین ساخت فعال حوضه آبریز جراحی- هندیجان (رودخانه های مارون- زهره) در جنوب باختر ایران

در این مقاله به بررسی زمین ساخت فعال نسبی حوضه آبریز جراحی- هندیجان بر پایه شاخص های زمین ریختی پرداخته شده است. این شاخص ها عبارتند از: شاخص طول- شیب رودخانه (SL)، عدم تقارن حوضه زهکشی (Af)، انتگرال فرازسنجی (Hi)، نسبت عرض کف دره به ارتفاع آن (Vf)، شکل حوضه زهکشی (Bs) و پیچ و خم پیشانی کوه (Smf). نتایج بررسی این ویژگی ها با هم به عنوان شاخص زمین ساخت فعال نسبی (Iat) محاسبه و به چهار رده که شامل مناطق خیلی فعال تا مناطق با فعالیت کم است، تقسیمبندی شد. ناحیه مورد مطالعه در کمربند کوهزایی زاگرس (مرتفع، میانی و پست) در جنوب باختر ایران است که یک مکان مناسب برای بررسی زمینساخت فعال نسبی است. بررسی های اخیر نشان میدهد که نوزمینساخت نقش مهمی در تکامل زمین ریختی این بخش از زاگرس دارد. شواهد زمین ریختی، بالاآمدگی مختلفی را در گذشته زمین شناسی ناحیه نشان می دهند. رده های بالای Iat (فعالیت کم زمین ساختی) بیشتر در جنوب باختر حوضه آبریز جراحی- هندیجان به دست آمد، در حالی که بقیه ناحیه دارای رده های متوسط تا بالای فعالیت است. زیرحوضه های باغ ملک و تخت دراز، بیشترین میزان زمین ساخت فعال نسبی را نشان میدهد. توزیع این شاخص نواحی مربوط به فعالیت گسل های مختلف و نرخ های نسبی زمین ساخت فعال را مشخص میسازد. نزدیک به 40 درصد از مساحت کل ناحیه مورد مطالعه در رده های یک و دو، یعنی با فعالیت خیلی بالا و بالا، قرار دارد و 37 درصددر رده 4، یعنی با فعالیت زمین ساختی پایین قرار دارد. محیط های با نرخهای بالاتر فعالیت، شاخص Iat کوچک تری دارند.