مشخصه های آب در فرهنگ ایرانی و تاثیر آن بر شکل گیری فضای زیست

ظاهرا بسیاری از مشکلات محیط زیستی از کمبودها، آلودگی ها و تخریبهای ناشی از استفاده بی رویه انسان از منابع طبیعی و بی توجهی به پیامدهای مختلف صنعتی و اقتصادی است که البته نظر کاملا نادرستی نیز به نظر نمی رسد، ولی ریشه اصلی معضلات را در حذف توجه به معنویت، در بی توجهی به معنای طبیعت و عناصر آن که در فرهنگ ها تعریف شده اند می باید جست و جو نمود. تفکر کمیت گرای دوران معاصر همچنان که معماری، ساختمان و شهر را یک ماشین می پندارد، طبیعت را نیز به مثابه ماشینی قلمداد می نماید که حداکثر بهره کشی اقتصادی از آن مدنظر می باشد. برای پژوهش در فرضیه تاثیر ارتقا و احیای فرهنگ معنوی بر حفاظت از محیط زیست و عناصر طبیعی، «فرهنگ ایرانی»، «آب»، و «ایران زمین» (به عنوان مصادیق «فرهنگ»، «عناصر طبیعی» و «مکان» مورد نظر این وجیزه) انتخاب شده اند. نگرش مکانیکی به عالم هستی سبب می شود تا آب نیز (همچون قطعه ای از ماشین هستی) صرفا برای ادامه حرکت فیزیکی و مادی مدنظر قرار گیرد. این در حالی است که با توجه به ساحت های متعدد حیات انسان و اهمیت دو ساحت معنوی و روانی او، حتی اشیای بیجان نیز واجد معنایی می باشند که آگاهی به آن حین تماس با طبیعت می تواند ضمن غنا بخشیدن به زندگی معنوی انسان، در زمینه های کمی و مادی نیز او را یاری و هدایت کند. مقاله حاضر سعی بر آن دارد تا به مبانی موضوعات مرتبط با آب در فرهنگ ایرانی پرداخته و ضمن بیان اجمالی از نقش آن در تلطیف محیط زندگی ایرانیان، راه های امکان بهره گیری از تجارب گذشتگان را معرفی نماید، تا در کنار استفاده از فواید مادی آب و رفع تنگناهای موجود، زمینه معنادار شدن زندگی را نیز فراهم آورد.