شعر جواهری از منظر تحلیل ساختاری (بررسی موردی دو قصیده دینی شاعر)
نویسنده:
چکیده:
امروزه روشن شده است که ادبیات، رویدادی است که در متن زبان جنبه پیدایی به خود می گیرد؛ چرا که زبان به ادبیات شکل می دهد و بدان هویت می بخشد. در واقع زبان یک نظام آوایی، دستوری و واژگانی برای بیان اندیشه و احساس است. با مطرح شدن مکتب صورتگرایی و پس از آن ساخت گرایی، ناقدان بر این عقیده شدند که اثر ادبی را بدون هرگونه پیش زمینه ای باید نگریست و در نقد و تحلیل متن ادبی، باید تنها به خود اثر پرداخت، نه به حوزه های بیرون از قلمرو ادبیات.
بر این اساس، مقاله حاضر ضمن روشن کردن شیوه تحلیل ساختاری- که جزئی از تحلیل زبان شناسی است -به صورت نظری در آثار منظوم، با پیاده کردن این نظریه علمی بر دو قصیده برجسته شاعر معاصر عراقی محمد مهدی جواهری، به دنبال کشف ساخت مشترک و در نتیجه ویژگی های زبانی شاعر است، هرچند رسیدن به ساخت مشترک و ثابت، با تحلیل مجموعه ای وسیع از آثار، ممکن خواهد بود. برخی از یافته های پژوهش، حاکی از آن است که وزن و بحر در هر دو قصیده با مفهوم و محتوای آنها هماهنگ است، هم حروفی و هم آوایی اندک در این دو قصیده، باعث ضعف موسیقی درونی آن ها شده است. پس، از یک سو ساختار واژگانی و کلمات محوری در دو قصیده به خوبی در خدمت اندیشه و عاطفه شاعر قرار گرفته و از سوی دیگر، هنجارگریزی و آشنایی زدایی، موجب برجسته سازی زبان شعری هر دو قصیده شده است.
بر این اساس، مقاله حاضر ضمن روشن کردن شیوه تحلیل ساختاری- که جزئی از تحلیل زبان شناسی است -به صورت نظری در آثار منظوم، با پیاده کردن این نظریه علمی بر دو قصیده برجسته شاعر معاصر عراقی محمد مهدی جواهری، به دنبال کشف ساخت مشترک و در نتیجه ویژگی های زبانی شاعر است، هرچند رسیدن به ساخت مشترک و ثابت، با تحلیل مجموعه ای وسیع از آثار، ممکن خواهد بود. برخی از یافته های پژوهش، حاکی از آن است که وزن و بحر در هر دو قصیده با مفهوم و محتوای آنها هماهنگ است، هم حروفی و هم آوایی اندک در این دو قصیده، باعث ضعف موسیقی درونی آن ها شده است. پس، از یک سو ساختار واژگانی و کلمات محوری در دو قصیده به خوبی در خدمت اندیشه و عاطفه شاعر قرار گرفته و از سوی دیگر، هنجارگریزی و آشنایی زدایی، موجب برجسته سازی زبان شعری هر دو قصیده شده است.
کلیدواژگان:
زبان:
فارسی
صفحات:
49 تا 70
لینک کوتاه:
magiran.com/p1424083
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یکساله به مبلغ 990,000ريال میتوانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required
Personal subscription
Subscribe magiran.com for 50 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!