مبانی فقهی ممنوعیت و جرم انگاری در قلمروی اخلاق زیستی

اخلاق زیستی شاخه ای نو از اخلاق هنجاری کاربردی است که به تبیین راهبردهای اساسی در رویارویی با چالش های ناشی از ظهور فناوری های نوین زیستی می پردازد؛ از این رو کاربست موضوعاتی چون شبیه سازی انسان، سلول های بنیادین رویانی، موجودات هیولاگونه، دست کاری های ژنتیکی، آزمایش های زیست پزشکی بر آزمودنی های انسانی با پیامدهای غیرقابل پیش بینی و... دست مایه مطالعات اخلاق زیستی در سه دهه اخیر قرار گرفته است تا با ارزیابی و تطبیق نظریه های اخلاقی و اصول حاکم بر آن، بایدها و نبایدهای این حوزه سامان یابد. بررسی چرایی ممنوعیت شرعی پاره ای موضوعات اخلاق زیستی، متعاقب الزامات اخلاقی ارائه شده در تحدید و منع به کارگیری آنها، بابی تازه فراروی کاوش های فقهی در عناوین مستحدثه گشوده است. جست وجو در میان منابع سنتی فقه امامیه که در عین حال ضامن پویایی و تطابق آن با مقتضیات زمان نیز هست، مستنداتی چند را بر ممنوعیت و جرم انگاری موضوعات اخلاق زیستی، پیش روی نگارنده نهاده است، تفسیر موسع از قاعده لاضرر و حرمت ضرر رساندن به خود و دیگران همراه با رویکرد مصلحت اندیشانه به ابعاد و پیامدهای اجتماعی کاربست این فناوری ها و پرهیز از اختلال نظام و وجوب حفظ آن، امکان ممنوعیت شرعی فی الجمله را در قلمروی اخلاق زیستی ایجاد و زمینه را جهت جرم انگاری در این قلمرو در قالب تعزیرات شرعی در قبال محرمات شرعی فراهم کرده است.