تعیین تنوع ژنتیکی و بیماریزایی جدایه های Fusarium solani نخود ایرانی با استفاده از نشانگرهای RAPD و AFLP در استانهای خراسان رضوی و شمالی

بیماری پوسیدگی سیاه ریشه نخود با عامل f. sp pisi Fusarium solani یکی از مهمترین بیماری های قارچی نخود در ایران از جمله استان خراسان رضوی و شمالی به شمار می رود. با توجه خلاء علمی در خصوص تنوع ژنتیکی جمعیت های این قارچ، از نشانگرهای RAPD و AFLP با هدف تعیین تنوع ژنتیکی و بیماریزایی جدایه های استفاده گردید. لذا از 50 مزرعه در مناطق عمده نخود کاری استان های خراسان رضوی و شمالی نمونه برداری صورت گرفت. پس از جداسازی، خالص سازی و اثبات بیماریزایی 28 جدایه بیماری زا F. solani به دست آمد. بررسی دامنه میزبانی جدایه های بیماری زای حاکی از عدم بیماری زایی روی گیاهانی همچون عدس، لوبیا، ماش، سویا، نخودفرنگی، گوجه فرنگی، خربزه و هندوانه بود و تنها در دو گونه گیاهی نخود و نخود فرنگی علائم پوسیدگی ریشه را مشاهده گردید. نتایج تنوع ژنتیکی با استفاده از 12 نشانگر RAPD نشان داد که هفت آغازگر چند شکلی را به خوبی نشان می دهند. بر این اساس 28 جدایه F. solani بدون توجه به منطقه جغرافیایی در گروه های ژنوتیپی مختلفی قرار گرفتند. کاربرد AFLP با استفاده از چهار ترکیب آغازگری EcoRI/MseI، تعداد 330 باند قابل امتیازدهی ایجاد کرد، که 110 باند (حدود 34% باندها) چند شکلی نشان دادند. فاصله ژنتیکی بین جفت جدایه ها بین 06/ 0 تا 78 /0 متغیر بود. دندروگرام ترسیم شده با استفاده از روش UPGMA، چهار گروه ژنوتیپی در 20 جدایه F. solani f. sp pisi مشخص و تجزیه چند بعدی نیز آن را تایید نمود. تکنیک AFLP به خوبی توانست جدایه ها با توان بیماریزایی مشابه را تفکیک کند.