پترولوژی و ژئوشیمی هورنبلند گابروهای پروتروزوئیک جنوب شرق فریمان، استان خراسان رضوی

منطقه مورد مطالعه در شمال شرق ایران، در زون ایران مرکزی و در جنوب شرقی فریمان واقع شده و از مجموعه سنگی پیچیده ای متشکل از سنگهای دگرگونی، آذرین درونی و آتشفشانی تشکیل گردیده است. هورنبلند گابروهای منطقه با سن پروتروزوئیک که برای نخستین بار مورد بررسی دقیق قرار گرفته اند، حاوی کانی های اصلی پلاژیوکلاز، هورنبلند، بیوتیت، پیروکسن و اولیوین و کانی های فرعی آپاتیت، ایلمنیت و مگنیتیت می باشند. در مثالهای متعدد، کانی های هورنبلند و بیوتیت به صورت حاشیه ای در اطراف بلورهای پلاژیوکلاز، پیروکسن و اولیوین دیده می شوند در حالی که کانی های اخیر به وضوح دارای بافت خوردگی هستند. این امر می تواند منعکس کننده واکنش بلورهای پلاژیوکلاز، پیروکسن و اولیوین با مذاب یا سیال غنی از آب جهت تشکیل هورنبلند و بیوتیت باشد. در برخی از موارد رورشدی در آمفیبول به شکل نوسانی است که این امر می تواند بیانگر تغییرات ناگهانی در فشار فاز سیال باشد. بافت غالب هورنبلند گابروها، هیپیدیومورف گرانولار است، اما بافتهای اینتر گرانولار و پورفیری نیز در آنها به چشم می خورد.
سنگهای منطقه از لحاظ سری ماگمایی جز سری تولوئیت با ماهیت متاآلومینوس می باشند. رفتار اکسیدهای عناصر اصلی روند عادی تفریق را در ماگما نشان می دهند. در نمودار عناصر نادر خاکی که نسبت به کندریت به هنجار شده اند غنی شدگی واضحی از LREE نسبت به HREE دیده می شود. هورنبلند گابروهای جنوب شرق فریمان در مقایسه با میانگین سنگهای MORB مقادیر متفاوتی از غنی شدگی در عناصر لیتوفیل بزرگ یون (LILE) را نشان می دهند در حالی که عناصر با شدت میدان بالا (HFS) در مقایسه با فراوانی این عناصر در سنگهای MORB تهی شدگی نشان می دهند. در نمودار عنکبوتی به هنجار شده بر حسب ترکیب مانتل اولیه آنومالی منفی Nb و Zr دیده می شود. گابروهای جنوب شرق فریمان دارای خصوصیت تولئیت جزایر قوسی (IAT) بوده و نمودارهای ترسیم شده برای عناصر جزئی جهت بررسی و تعیین منشا سنگ مادر نشان دهنده تشکیل آنها از یک منشا گارنت لرزولیت با میزان حدود 3 تا 10 درصد ذوب بخشی است.
ویژگی های کانی شناختی، بافتی و ژئوشیمیایی هورنبلند گابروهای جنوب شرق فریمان موید تشکیل ماگمای آنها در زون های فرا فرورانشی مرتبط با حوضه های حاشیه قوسی است.