بررسی آراء سیاسی جاحظ بر اساس مدل اسپرگینز

زبان در جوامع ساده اولیه، همچون همه ی وجوه زندگی، وابسته به عادات و سنت هایی است که در نظر مردمان تقدس یافته. با تحولات جامعه و خروج آن از وضع طبیعی، نوع خاصی از زبان متناسب با تحولات اجتماعی شکل می گیرد. جامعه اسلامی از قرن سوم شاهد تحولات مهمی چون افزایش ثروت، انتقال قدرت، ظهور گروه های جدید اجتماعی، مشارکت ایرانیان و تسلط فرهنگی آنان بود.
این شرایط سبب شد صاحبان قدرت به زبان نوشتاری توجه ویژه ای مبذول دارند. متناسب با تحولات اجتماعی زبان نوشتاری کم کم دچار تفکیک شد و انواع ادبی، سیاسی، اخلاقی و دینی از دل آن سر برآورد. جاحظ متکلم معتزلی قرن سوم و مبدع بلاغت از تاثیرگزار ترین چهره های عالم عربی اسلامی است در این مقاله سعی بر این است که ارتباط میان معضلات اجتماعی و شکل گیری اندیشه های جاحظ مورد بررسی قرار گیرد.