بررسی سازگاری و فنولوژی برخی از گونه های جنس آویشن در شرایط زراعی

جنس Thymus از خانواده Lamiaceae بیش از 215 گونه مختلف آن در سراسر جهان یافت می شود. این جنس در ایران شامل 18 گونه معطر و چند ساله است که از میان آنها 4 گونه انحصاری ایران هستند. گونه های مختلف آویشن در صنایع غذایی، دارویی و آرایشی مورد استفاده قرار می گیرند. این پژوهش به منظور آشنایی با نحوه کاشت، داشت، برداشت، سازگاری و تولید گونه های مختلف جنس آویشن برای مصارف سنتی و تامین مواد اولیه برای کارخانه های داروسازی و اسانس گیری و کاهش بهره برداری بی رویه از طبیعت، از سال 1390-1387 به مدت چهار سال در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد به اجرا درآمد. برای این منظور بذرهای 69 اکسشن از گونه های مختلف آویشن ارسالی از بانک ژن منابع طبیعی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در کرت های آزمایشی کشت شد (30 بوته از هر اکسشن). سپس مراحل فنولوژی، میزان استقرار گیاهان و به علاوه میزان تولید محصول، سطح تاج پوشش، ارتفاع گیاه، وزن هزاردانه و میزان تولید بذر آنها مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش از 69 اکسشن کشت شده 8 اکسشن با شرایط اقلیمی ایستگاه سازگار، 28 اکسشن نسبتا سازگار و 33 اکسشن کمتر سازگار بودند. میانگین درصد بوته های استقرار یافته در هر کرت آزمایشی در سالهای 1388، 1389 و1390 به ترتیب 75%، 68% و 58% بود. در پایان اجرای طرح حداقل میزان استقرار 7% مربوط به اکسشن XDRNJI (T. lancifolius×T. pubescens) با منشا استان مرکزی و حداکثر 100% مربوط به اکسشن BHUXDR (T. fedchenkoi×T. pubescens) با منشا استان زنجان به عنوان اکسشن برتر سازگار معرفی شد.