بررسی توزیع زمانی و مکانی بارش شهرستان تبریز با روش تحلیل خوشه ای

بارش عنصری است که به عنوان یکی از مهم ترین عناصر آب و هوایی از دیدگاه های مختلف مورد بحث و پژوهش های زیادی قرار گرفته است. در این میان بررسی توزیع زمانی و مکانی بارش در یک مکان از اهمیت ویژه ای برخورداراست. این نوع بررسی، منجر به آگاهی از نحوه توزیع آب باران در مقاطع زمانی معین به منظور استفاده بهینه از آن در زمینه های کشاورزی، صنعتی و مصارف جوامع انسانی می گردد. برآورد مقادیر سیلاب، تعیین پتانسیل سیل خیزی رگبارها و همچنین طراحی سیستم های زهکشی، ازجمله کاربردهای توزیع زمانی و مکانی بارش محسوب می شوند. در این پژوهش، به منظور بررسی توزیع زمانی و مکانی بارش در سطح شهرستان تبریز از آمار و اطلاعات روزانه 11 ایستگاه در طی دوره آماری 1378 تا1388 استفاده شد. برای رسیدن به اهداف فوق و پهنه بندی منطقه از لحاظ بارش، ابتدا اقدام به تهیه نقشه های روزانه گردید و سپس این نقشه ها به داده تبدیل شد. آن گاه پس از ویرایش یاخته ها و حذف یاخته های خارج از مرز، ماتریس اصلی داده ها که حاوی مقادیر روزانه بارش بود، مورد استفاده قرار گرفت. در نهایت یک تحلیل خوشه ایسلسله مراتبی با روش ادغام وارد بر روی ماتریس داده ها که دارای 4018 ستون برای نشان دادن تعداد روزهای دوره آماری و 86 سطر برای نشان دادن یاخته های استخراج شده از نقشه های روزانه می باشد اعمال گردید. نتایج پژوهش نشان می دهند که شهرستان تبریز از لحاظ بارش به سه گروه مجزای، بارش کم، متوسط و زیاد قابل تفکیک است.