مدل های شکنندگی توام برای مدل بندی همزمان پیشامدهای بازگشتی و یک رخداد نهایی با استفاده از روش برآوردیابی ماکزیمم درستنمایی تاوانیده و کاربرد آن در داده های پزشکی

اطلاعات مربوط به پیشامدهای بازگشتی در مطالعات گذشته نگر می تواند با رها کردن دوره پیگیری، به پایان رسیدن دوره مطالعه و یا رخداد یک پیشامد نهایی مانند مرگ و یا ابتلا به یک بیماری با وضعیت ثابت، به پایان برسد. در این صورت پیشامد نهایی اصلی با پیشامدهای بازگشتی گذشته وابسته می شود و فرض سانسور شدن نا آگاهی بخش پیشامدهای بازگشتی بوسیله رخداد نهایی که فرض بسیاری از تحلیل های آماری است، نقص می شود. مدل بندی توام راه حلی است که در چنین وضعیتی به دلیل قابلیت مطالعه هم زمان دو فرآیند و دستیابی به برآوردهای نااریب و کافی برای پارامترها، جهت تحلیل بسیاری از مطالعات پیگیری مناسب هستند.
برای برآوردیابی در مدل های توام پیشامدهای بقا معمولا از روش برآوردیابی الگوریتم EM استفاده می شود. در این مطالعه روش برآوردیابی ماکزیمم درستنمایی تاوانیده در مدل بندی توام مورد بررسی قرار گرفته و طی یک مثال بالینی کاربرد این نوع مدل بندی توام در بررسی عوامل موثر بر پیشامد هم زمان دو واقعه رخداد بازگشتی و رخداد نهایی در تحلیل بقا نشان داده شده است. مطالعه حاضر یک مطالعه هم گروهی از بستگان درجه اول بیماران مبتلا به دیابت نوع دو، مراجعه کننده به مرکز تحقیقات غدد درون ریز و متابولیسم اصفهان می باشد که هدف از انجام آن بررسی عوامل متعدد فاکتورهای خونی، فاکتورهای مرتبط با عملکرد تغذیه ای و شاخص های تن سنجی بر تکرار وضعیت پره دیابت (پیشامد بازگشتی) و ابتلای نهایی فامیل افراد دیابتی به دیابت نوع دوم (رخداد نهایی) می باشد. تحلیل ها با بکارگیری مدل شکنندگی و به وسیله نرم افزار2.15.2 R- صورت گرفته است.
خطر بازگشت پره دیابت با تعدیل اثر انرژی دریافتی در زنان مورد مطالعه 7/ 0 برابر بیشتر از مردان، در سن بالای 50 سال 29/ 1 برابر بیشتر از سن کمتر از 40 سال، در افراد با شاخص توده بدنی بین 25 تا 30، 25/ 1 برابر بیشتر از شاخص توده بدنی کمتر از 25، در افراد با نسبت دور کمر به دور باسن بالا (بیشتر از 95/ 0 سانتی متر برای مردان و بیشتر از 8/ 0 سانتی متر برای زنان) 25/ 1 برابر بیشتر از نسبت دور کمر به دور باسن پایین و در افراد با مصرف کربوهیدرات بالای 65 درصد انرژی دریافتی 48/ 3 برابر بیشتر از مصرف کربوهیدرات کمتر از 40 درصد انرژی می باشد. خطر ابتلا به واقعه نهایی دیابت با تعدیل اثر انرژی دریافتی در زنان 7 /1 برابر بیشتر از مردان مورد مطالعه، در افراد با شاخص توده بدنی بالای 30 07/ 3 برابر بیشتر از شاخص توده بدنی کمتر از 25، در افراد با نسبت دور کمر به دور باسن بالا (بیشتر از 95/ 0 سانتی متر برای مردان و بیشتر از 8/ 0 سانتی متر برای زنان) 46/ 2 برابر بیشتر از نسبت دور کمر به دور باسن پایین، در افراد با مصرف پروتئین بین 12 تا 15 درصد انرژی دریافتی، 19/ 0 برابر بیشتر از مصرف پروتئین کمتر از 12 درصد انرژی دریافتی و مصرف پروتئین بالای 15 درصد انرژی دریافتی، 19/ 0 برابر بیشتر از مصرف پروتئین کمتر از 12 درصد انرژی دریافتی می باشد.
بررسی ها نشان می دهد که تغییر روش زندگی بر حسب اصلاح عملکرد تغذیه ای و بکارگیری روشی مبنی بر تعدیل شاخص های تن سنجی می تواند به عنوان عواملی موثر بر کاهش عملکرد ژنتیکی در ابتلا به بیماری دیابت نوع دو مورد استفاده قرار گیرد.