طبقه بندی و تحلیل گونه شناختی سفال عصر مفرغ تپه گریران الشتر

سفال در دسترس ترین و فراوان ترین مواد فرهنگی محوطه های باستانی را تشکیل می دهد که به واسطه آن، می توان به ادوار فرهنگی موجود در سایت های مورد مطالعه، بدون کاوش دست یافت. در این جستار به مطالعه و بررسی «سفال های» مرتبط با عصر مفرغ تپه «گریران» دشت الشتر که از طریق بررسی های پیمایشی به دست آمده اند، پرداخته و سپس با حضور سفال های مفرغ قدیم تا جدید، رویکردی نو به گاهنگاری این تپه و دشت الشتر صورت می پذیرد. تپه گریران در بخش شمالی الشتر، در شمال استان لرستان واقع شده است؛ این تپه با وسعت 13 هکتار، دارای ادوار مختلف فرهنگی از هزاره چهارم ق.م. تا دوره اسلامی است. در دشت الشتر بالغ بر 26 محوطه مربوط به عصر مفرغ شناسایی شده اند که بزرگ ترین محوطه آن تپه گریران است و با توجه به دارا بودن تسلسل سه دوره مفرغ قدیم تا جدید، می تواند گره گشای مطالعات عصر مفرغ و گاهنگاری آن در منطقه مورد مطالعه باشد. در این جستار 102 نمونه سفال دوره مفرغ تپه گریران مورد مطالعه قرار می گیرد. سفال ها جهت گونه شناسی ابتدا براساس نمونه های شاخص شناخته شده ی دوره مفرغ زاگرس مرکزی در چهار گروه سفال های نخودی، قرمز، آجری و قهوه ای دسته بندی شده؛ سپس تک به تک سفال ها با نمونه های مشابه در مناطق همجوار، مقایسه، تحلیل و گاهنگاری می شوند. در این راستا، در درجه اول از «گودین تپه» به عنوان مرجع مقایسه و گاهنگاری همواره استفاده گردیده، اما به منظور تقویت گونه شناسی سفال ها، از سایر محوطه های شاخص همجوار نیز، بهره گرفته شده است. به جهت برخی محدودیت ها سعی گردیده تا از بین چندین نمونه سفال مشابه به دست آمده از تپه گریران، حداقل یک نمونه را در تحلیل و گاهنگاری به کار گرفته شوند.