سبک شناسی لایه ای در «خطبه 27» نهج البلاغه

سبک شناسی علم مطالعه ی رفتارهای زبانی افراد است. سخنگویان زبان بنابر موقعیت های مختلف زمانی، مکانی، سن، جنسیت و... گونه های مختلفی از گفتار و یا نوشتار را به کار می برند. یک متن ادبی، سبک و ساختاری متفاوت از سبک یک متن عادی و یا علمی دارد. سبک شناسی لایه ای با رویکرد تحلیل ادبی، متن را در پنج لایه ی آوایی، بلاغی، نحوی، واژگانی و ایدئولوژیک بررسی می کند و پس از تبیین هر یک از این عناصر پنج گانه در یک اثر ادبی، بر آن است تا ویژگی ها و مشخصه های خاص اثر را که بستر مناسبی برای بیان اندیشه ها، افکار و احساسات درونی مولف و نیز زمینه ساز سبک شخصی وی است به نمایش گذارد.
خطبه ی 27 نهج البلاغه (خطبه جهاد) یکی از شیواترین و رساترین خطبه های امام علی(ع) است که حضرت در آن پس از بیان ارزش جهاد، علل شکست کوفیان در برابر سپاه دشمن را یادآور شده و از ضعف و سستی آنان در رویارویی با دشمن شکوه سر می دهد. نوع سخنان علی(ع) در نهج البلاغه و ویژگی های منحصر به فرد ایشان در بیان خطبه ی جهاد به گونه ای است که به صورت کلام حضرت مولفه های خاصی بخشیده که در سایر متون ادبی کمتر به چشم می خورد. آن چه در این مقاله بدان پرداخته می شود، بررسی خطبه ی یاد شده از منظر سبک شناسی لایه ای و تبیین مولفه های سبکی علی(ع)، شناخت افکار، اندیشه ها و پس زمینه های فکری امام(ع) در ایراد خطبه جهاد است.