نقش حشرات گرده افشان و بذرخوار بر زادآوری اسپرس همدانی (Hedysarumcriniferum Boiss) در استان اصفهان (مطالعه موردی- ایستگاه آبخیزداری چادگان)

حشرات گرده افشان و بذرخوار نقش مهمی در زادآوری برخی گیاهان دارند. شناسایی این نقش در زادآوری گونه های دارای پراکنش لکه ای به خصوص لگوم های خوش خوراک و دارای ارزش غذایی بالا با توانایی تثبیت نیتروژن، در حفظ و توسعه آنها اهمیت ویژه ای دارد. این مطالعه با هدف بررسی نقش این حشرات و تعیین برهم کنش آنها در تولید بذر گونه اسپرس همدانیHedysarum criniferum در استان اصفهان انجام شد. به این منظور در رویشگاه طبیعی این گیاه، تیمارهای حذف گرده افشان و حضور بذرخوار، حذف گرده افشان و بذرخوار، حضور گرده افشان و حذف بذرخوار و شاهد یعنی حضور گرده افشان و بذرخوار اعمال گردید. برای ممانعت از ورود حشرات گرده افشان و بذرخوار بر روی پایه های گیاه از قفس های با پوشش توری پارچه ای استفاده شد. متغیرهایی از قبیل تعداد کل بند بنشن تولیدشده، بذر تولیدشده در بند بنشن و نسبت بذرآلوده به بذرخواران به ازای هر پایه گیاه ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که حضور حشرات گرده افشان مفید بوده و باعث شده بندبنشن ها 6/47 برابر و بذر تولیدی 6/62 برابر نسبت به غیاب آن ها افزایش یابد به علاوه سوسک های بذرخوار خانواده Bruchidae توانستند 27٪ بذرها را نسبت به حالت غیاب آلوده کنند. به این ترتیب گرده افشان ها اهمیت بیشتری نسبت به بذرخواران در زادآوری این گیاه دارند. نتایج نشان داد که بذرخواران عامل اصلی محدودیت پراکنش این گونه محسوب نمی شوند و باوجود تخریب بخشی از بذرها توسط بذرخواران، وجود گرده افشانی باعث می شود که اختلالی در بقای آن به وجود نیاید. همچنین اثر متقابل بین گرده افشان ها و بذرخواران در زادآوری این گونه در سطح احتمال 95٪ معنی دار نشد.