خصوصیات ریخت شناسی و عملکرد ریشه در ژنوتیپ های بومی کاسنی

کاسنی (Cichorium intybus) یک گیاه دارویی است که درریشه، برگ و بذر آن ترکیبات مهمی مثل اینولین، سزکوئی ترپن لاکتون ها، کومارین ها و فلاونوئید ها وجود دارد. کاسنی ریشه ای به عنوان یک گیاه صنعتی، اصلی ترین منبع تهیه اینولین، در کشورهای اروپایی، چین و ژاپن است. در این تحقیق برای اولین بار جهت بررسی توانمندی ژنوتیپ های بومی کاسنی از نظر عملکرد ریشه و چند صفت زراعی مهم، یازده توده بومی و یک جمعیت مجارستانی کاسنی ریشه ای (شاهد) اواخر اسفند سال زراعی 91-1390 در پژوهشکده علوم و صنایع غذایی مشهد کشت شدند. صفات مورد مطالعه، شامل طول و عرض برگ، شدت کرکدار بودن، وزن خشک ریشه و اندام های هوایی و نسبت آنها، زمان ظهور ساقه گل دهنده، تعداد جوانه در محل طوقه و ارتفاع نهایی گیاه بود. با توجه به اینکه رابطه بین عملکرد اینولین و درصد اینولین در ارقام بررسی شده کاسنی، معنی دار نیست، لذا در این تحقیق وزن خشک ریشه به عنوان شاخص عملکرد اینولین کاسنی در نظر گرفته شد. وزن خشک ریشه در اکثر ژنوتیپ های ایرانی در اولین نمونه گیری در مرحله روزت تا قبل از ظهور ساقه گل دهنده (هفته هشتم پس از کاشت) وضعیت مطلوبی داشت و حتی ژنوتیپ ملاثانی وزن خشک ریشه بیشتری نسبت به شاهد داشت، ولی وزن خشک ریشه ژنوتیپ های بومی با ظهور ساقه گل دهنده (بولتینگ) در سال اول کشت در دومین مرحله نمونه گیری یک ماه قبل از برداشت (هفته بیست و ششم پس از کاشت) به طور چشمگیری نسبت به شاهد کمتر بود.