تاثیر احداث سازه های اصلاحی بر زمان تمرکز و کاهش دبی اوج سیل (مطالعه موردی حوضه آبخیز گاش)

سازه های اصلاحی بند های کوچکی هستند که در حوضه های آبخیز، به ویژه حوضه های حساس به فرسایش واقع در بالادست سدهای مخزنی، به منظور کاهش سرعت جریان، کاهش فرسایش، مهار رسوب، و کنترل سیلاب در آبراهه ها با استفاده از مصالحی مانند چوب، سنگ، سنگ و ملات، و توریسنگ ساخته می شوند. این سازه ها با کاهش سرعت جریان آب و شیب آبراهه و ذخیره جریان باعث تغییر واکنش هیدرولوژیک حوضه های آبخیز می شوند. تجزیه و تحلیل آثار احداث این سازه ها پیش از احداث در تصمیم گیری صحیح و اجرای بهینه این طرح ها و همچنین مدیریت بهتر به منظور نیل به اهداف مختلف موثر است. از آنجا که احداث این سازه ها بر رفتار سیل موثر است، این تحقیق با هدف تاثیر احداث سدهای اصلاحی بر زمان تمرکز و کاهش دبی اوج سیل در حوضه آبخیز گاش صورت گرفت. در این تحقیق به منظور بررسی تاثیر این سازه ها روندیابی سیل در مخزن به روش پالس و روندیابی رودخانه به روش ماسکینگام انجام گرفت و هیدروگراف سیل با دوره بازگشت های 25 تا 100 ساله در وضعیت قبل و بعد از احداث سازه ها شبیه سازی شد. نتایج نشان داد با احداث سازه های پیش بینی شده بین 75 تا 97 درصد دبی اوج و 73 تا 98 درصد حجم سیل کاهش می یابد؛ این نتیجه بیانگر تاثیر مثبت احداث این سازه ها در کاهش دبی اوج و حجم سیل است. به علاوه، در دوره بازگشت های مختلف با افزایش دبی اوج و حجم سیل ورودی، نقش مخازن در کاهش دبی اوج سیلاب و حجم سیل کاهش می یابد. همچنین، در اثر احداث سازه های مذکور، زمان تمرکز در محل خروجی حوضه بین 26/0 تا 98/0 ساعت افزایش خواهد یافت.